Rusya’dan Sonra Sıra Türkiye’de: Magnitsky Kanunu Geliyor
Öyle görünüyor ki önümüzdeki dönemde Ankara’nın başı Washington’la ilişkilerinde fena halde ağrıyacak. Çünkü, bu sefer insan hakları ihlalleri, basına yapılan baskılar ve ifade özgürlüğüne sert müdahaleler gerekçe gösterilerek Erdoğan rejimine ciddi yaptırımlar yolda…
The National News isimli Amerikan haber sitesinde yer alan habere göre bir grup önde gelen Demokrat senatör, gittikçe kötüleştiğine dikkat çektikleri insan hakları karnesini düzeltmediği takdirde halihazırda var olan ve yabancı ülkelere yaptırımı içeren bir yasanın Ankara Hükümeti’ne karşı derhal uygulanması isteğiyle Kongre’ye bir tasarı sundular.
Senatörlerin sözcülüğünü yapan Edward Markey, Ron Wyden ve Jeff Merkley, ABD Başkanı Joe Biden’ın çok kısa bir zaman içinde yasayı hayata geçirebileceğine dikkat çektiler.
Tasarı özetle şu cümleleri içeriyor: “
"Vicdani ve siyasi nedenlerden dolayı insanların mahkûm edilmesi, cezaevine kapatılmaları, gazetecilerin siyasi amaçlarla göz altına alınması ve tutuklanması, sosyal medyada ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve uluslararası kriterlere göre tanımlanmış insan haklarının ihlal edilmesinden sorumlu olan Türk Hükümeti yetkilileri mercek altına alınmalıdır...”
19 sayfalık tasarı Ankara’yı, 15 Temmuz darbe girişimini soruşturma bahanesiyle on binlerce insanı tutuklamakla suçluyor. Tasarı, aynı haber sitesinde şu ifadelerle yer alıyor:
“15 Temmuz darbe girişiminden sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2018’de sona eren Olağanüstü Hal (OHAL) ilan etmişti. Ama 2018’den sonra da hükümet muhalifleri, muhalif politikacıları ve gazetecileri hapse atmaya devam etti…”
Gazetecilerin haklarını savunma alanında ciddi faaliyet gösteren Committe to Protect Journalist isimli sivil toplum kuruluşu raporuna göre Türkiye 2020’de gazetecilerin en çok tutuklandığı ülkeler sıralamasında ikinci sırada bulunuyor.
Amerikalı senatörlerin tasarısında Türkiye’deki siyasi tutukluların hapisten kurtulması için çaba gösteren sivil toplum kuruluşlarına ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yardımcı olması da isteniyor. Tasarı aynı zamanda Türk Hükümeti’nden avukat, savcı ve hakimlere uygulanan baskılara son verilip uluslararası sözleşmelerin gereklerini yerine getirmesini istiyor. Aksi halde Magnitsky Yasası’nın gerekleri yerine getirilmelidir, görüşünü savunuyor.
Daha da ilginç olan bir madde de şu:
“Bütün bunlar yerine getirilmediği takdirde ABD Hazine Bakanlığı uluslararası finans kuruluşlarından Türk Hükümeti’nden gelecek her türlü kredi, borç, hibe yardımı başvurularını geri çevirmelerini isteyecektir…”
Tasarının öncülüğünü yapan senatörlerden Ed Markey’in de Twitter hesabından konuyla ilgili olarak yazdığı şu tweet de bir hayli dikkat çekici:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump Beyaz Sarayı’ndan aldığı destekle muhaliflerine istediği baskıyı uygulaması devri resmen sona ermiştir. Ron Wyden ve Jeff Merkley (diğer iki senatör) Başkan Biden’ın Erdoğan Hükümeti’ni sorumlu tutmak için her türlü diplomatik aracı kullanması gerektiğini açıkça belirtmişlerdir…”
Washington’daki diplomatik kaynaklar tasarının hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi oylarıyla Kongre’den geçmesine kesin gözüyle bakıldığını söylüyorlar. Bu arada Kongre çalışmalarını yakından izleyen Amerikalı yorumcu Rana Abtar, 2017 ve 2019 yıllarında benzer bir tasarının Kongre’ye geldiğini ancak Cumhuriyetçi oylarıyla reddedildiğini hatırlatıyor ve şunu da ekliyor:
“Bu sefer durum farklı. Tasarı Kongre’den geçer…”
Washington’daki gözlemciler Biden ve Erdoğan’ın 14 Haziran’da yapılacak NATO zirvesinde bir araya geleceklerine işaret ediyor ancak bu kez Biden’ın uzun bir görüşmeye vakit ayırmayacağını tahmin ediyorlar.
MAGNITSKY YASASI NEDİR?
İngilizcesi The Global Magnitsky Act olan Küresel Magnitsky Yasası 2012’de ABD Kongresi’nde kabul edildi. Dünya çapında insan hakları ihlalleri ve yolsuzluklar nedeniyle ABD Hazine Bakanlığı’nın kişi ve kuruluşlara yaptırım uygulamasının önünü açıyor. İsmini Rusya’da yolsuzlukları ortaya çıkarırken 2009’da hapiste şüpheli biçimde ölen vergi denetmeni avukat Sergey Magnitsky’den alıyor.
Aslında 2012 tarihli bu yasa Rusya aleyhine çıkarılmıştı. Ama sonra, Biden başkanlığı devraldığında uyarı niteliğinde Suudi Arabistan’a, Kaşıkçı cinayeti nedeniyle yasayı hatırlatmış ama hiçbir yaptırım uygulamamıştı.
Yorum Yazın