Romanya, kendi Karadeniz gazını niye çıkarmıyor?

Karadeniz doğalgazı Zonguldak Filyos’ta törenle devreye alındı.

Erdoğan: "Müjdeler olsun, Karadeniz doğal gazımız Türkiye Yüzyılı'na armağan olsun." paylaşımında bulundu. AA bu haberi geçerken, “Erdoğan, Cumhuriyet'in kuruluş tarihine atfen saat 19.23'te yaptığı paylaşımda…” diyerek, paylaşım saatine özellikle dikkat çekti.

Burada teknik bir hata var.

Bence bu paylaşım, saat yediyi yirmi üç geçe değil, sekizi yirmi üç geçe yani 20:23’de yapılmalıydı. Çanakkale köprüsünün açıklığı 2.023 metre değil mi?

“Türkiye Yüzyılı” diye adlandırılan “Şahlanış” dönemi; 19:23 ile değil, 20:23’ile ifade edilir.

Veya referansımız 1923 ise, Çanakkale köprü açıklığı niye 1.923 metre değil?

***
Devreye alma törenindeki müjdeler, zincirleme doğalgaz müjdelerinin devamıydı.

İlk önce bir çarşamba günü (19.08.2020), “müjdenin müjdesi” gelmişti. Erdoğan: “Cuma günü milletimize büyük bir müjde vereceğiz. Bu müjdeyle Türkiye'de yeni bir dönem açılacak.” demişti. Bu açıklamanın kendisi de müjdeydi.

Cuma günü (21.08.2020) müjdenin kendisi geldi: Karadeniz’de Türkiye tarihindeki en büyük doğal gaz keşfi yapılmıştı. Türkiye, Karadeniz'de gerçekleştirdiği ilk milli sondajında 320 milyar metreküp doğal gaz keşfetmişti.

Keşfedilen rezerve 85 milyar metreküp daha eklendi. Sakarya sahasının Tuna 1 bölgesindeki doğalgaz rezerv miktarı 405 milyar metreküpe yükseldi (17.10.2020). Bu müjdeyi de Erdoğan duyurmuştu.

Derken Erdoğan, 135 milyar metreküplük yeni bir doğal gaz keşfi ile Karadeniz'deki toplam gaz keşfinin 540 milyar metreküpe ulaştığını söyledi (04.06.2021). 

Müjdelerin sonu gelmek bilmiyordu. Yeni bir “Kurban olduğum Allah verdikçe veriyor.” durumuydu. Rezerv; TPAO’nın duyurusuyla (31.12.2022) 652 milyar metreküpe ve sonra Erdoğan’ın açıklamasıyla (7.1.2023), 710 milyar metreküpe ulaştı. Piyasa değeri 1 trilyon dolardı.

Ve Erdoğan, Karadeniz gazının devreye alınması töreninde, bu müjdeler zincirini yeni müjdelerle taçlandırdı: 1 yıl boyunca evlerdeki mutfak ve sıcak su tüketiminde kullanılan ortalama 25 metreküp doğal gaz ücretsiz olacaktı.

Bitmedi; önümüzdeki ay, kapı pencerelerin açık olduğu yani ısınma gerektirmeyen mayıs ayında, ısınma için kullanılacak gaz da ücretsizdi.

Aslında ısınma için kullanılan doğal gaz sadece mayıs ayında değil; haziran, temmuz, ağustos, eylül aylarında; hatta güney illerimizde ekim, kasım aylarında da ücretsiz olabilirdi. Hem devlete yük getirmezdi hem biz daha çok müjdelenmiş olurduk.

***

Son fiyatlara göre 25 metreküp doğalgaz 115 TL yapıyor. Bu da yaklaşık dört kilo kuru soğana karşılık geliyor.

Yani milyar milyar metreküplerin, trilyon dolarların havalarda uçuştuğu bu milli ve kutlu yürüyüşümüzde payımıza düşen, aylık dört kilo kuru soğan. Kişi başı değil, hane başı.

***

Erdoğan törendeki konuşmasında “Bazılarını da üzüyoruz” dedi.

“Kandil’deki eli kanlı terör baronları, Pensilvanya'daki hainler, emperyalistler, karakter fukaraları; daha ilk günden itibaren yapamazsınız diyen, hayırlı her işe çamur atan Bay Bay Kemal ve masa arkadaşları; Kaybedenler kulübü…” Bunlar hep, Karadeniz’den gaz çıkardığımız için üzdüklerimizdi.

Ama bence listede eksik var: Romanya.

En çok Romanya’yı üzüyor olmalıyız.

***

Karadeniz gazını çıkarttığımız bölge; Türkiye, Romanya, Bulgaristan ve Ukrayna’nın Deniz Yetki Alanlarının kesiştiği bölge. Romanya ve Ukrayna aynı bölgede arama çalışmaları yapıyor.

Romanya 2008’den itibaren OMV Petrom ve ExxonMobil Ortak girişimiyle, kendi yetki alanındaki Neptün arama sahasında çalışmalara başlamış. 2008 ile 2016 yılları arasında 1,5 milyar ABD doları tutarında yatırım yapmış. Bu kapsamda sismik verilere dayalı iki adet 3 boyutlu harita, iki keşif sondaj çalışması, sekiz keşif ve değerlendirme kuyusu açmış.

Biz henüz Fatih sondaj gemisini Karadeniz’e uğurlamamışız.

Romanya, 2012 yılında ilk derin deniz arama kuyusu olan Domino-1 ile doğal gaz rezervinin varlığını doğrulamış. Ocak 2016'da çoğunda gaz bulunan yedi kuyu açarak ikinci arama sondaj çalışmalarını tamamlamış. 2017 yılında, potansiyel nihai yatırım kararına hazırlık için kapsamlı mühendislik faaliyetlerinde bulunmuş.

Bizim sondaj gemimiz halen yok.

Erdoğan’ın 2020’de Fatih sondaj gemisini Karadeniz’e uğurlamasının üzerinden 35 ay, ilk keşif haberinin üzerinden 32 ay geçmeden, Karadeniz doğal gazını devreye aldık, tören bile düzenledik.

Aramalara 180 ay önce başlayan Romanya’dan henüz ses yok

Siz Romanya olsanız, üzülmez misiniz?

***

Peki, Romanya kendi Karadeniz gazını niye çıkarmıyor veya çıkaramıyor?

OMV Petrom, kendi web sitesinde “Şu anda, projenin teknik ve ticari uygulanabilirliğini değerlendirmeye devam ediyoruz.” diyor.

“Batı Karadeniz’de teknik ve ticari anlamda çıkartmaya değer gaz yok.” mu demek istiyor? bilemedim.

OMV Petrom S.A., bir Rumen entegre petrol şirketi. Romanya'daki en büyük şirketlerden biri ve Güneydoğu Avrupa'daki en büyük petrol ve gaz üreticisi.

Buna rağmen “Teknik ve ticari uygulanabilirliğini” değerlendiremiyorlarsa, bize baksınlar. “La… bunlar çıkartıyorsa, biz de çıkartırız!” deyip, kendi gazlarını çıkartabilirler. Bundan iyi fizibilite çalışması mı olur? Yok! İlla değerlendirecekler. Bu da beni üzüyor.

Romanya’nın Neptun ve Ukrayna’nın Skifska alanları, bizim Sakarya gaz sahasıyla yan yana. Aynı jeolojik oluşumun parçaları olduğuna dair bilgi var.

Böyleyse eğer, sondaj borumuzu daldırdığımız ve doğalgaz müjdesi verdiğimiz yer, Romanya ve Ukrayna’nın daha önce çalışmaya başladığı gaz yatakları olabilir. Yani aynı çorbaya kaşık sallıyor olabiliriz. Bizim için fark etmez. Biz çıkartmaya başladık. Oyalanırlarsa, hepsini biz çıkartırız.

Bizim çıkardığımız doğal gazı 1858'den beri dünyanın en eski hidrokarbon üreten ülkelerinden biri olan, Güneydoğu Avrupa'daki en büyük petrol ve gaz üreticisi Romanya’nın çıkartamaması anlaşılır bir durum değil.

“Teknik ve ticari olarak değer mi, ona bakıyoruz.” gibi bahaneler inandırıcı değil. Öyle olsa biz de çıkartmazdık. Ama biz çıkartıyoruz.

Belki onların da gizli maddeleri olan kendi Lozan anlaşmaları vardır. O yüzden çıkartamıyor olabilirler. Başka mantıklı bir açıklamasını bulamıyorum.

***

Ben aslında Karadeniz gazının böyle davulla zurnayla duyurulup, törenlerle devreye alınmasına karşıyım. Romanya’yı durduk yere uyandırmanın anlamı yok. Şimdi onlar da bizden heveslenip diğer taraftan gaz çekebilir.

Bizim vatandaşa müjdelediğimiz 4 kilo soğan değerinde doğal gazı onlar da vatandaşlarına sunabilir, Türkiye yüzyılı dediğimiz yeni yüzyıla ortak çıkıp, Romanya yüzyılı diyebilirler.