21 Temmuz 2021 Tarihinde A.B.D Federal Ticaret Komisyonu ‘’ Onarım Hakkı ‘’ (Right to repair) tasarısını oybirliğiyle kabul ederek tüketiciler adına önemli bir karara imza attı. Böylelikle ABD'li tüketicilerin kendi elektronik ve otomotiv cihazlarını tamir edebilmelerinin kolaylaştırılması hedeflenmişti.
FTC’nin bu kararıyla birlikte özellikle teknoloji firmaları, ürünlerini üretirken parçalarının kolaylıkla değiştirilebilecek şekilde üretime geçişlerini planlamaya başladı. Bu konuda ilk adımı da Apple atarak geçen hafta; ‘’ 2022 yılından itibaren Iphone 12 ve 13 için kasa, ekran, pil ve kamera dahil olmak üzere onarımını sağlayan araç ve kılavuzlarının da yer alacağı birçok yedek parça satışının yapılacağını duyurdu. ‘’
Düşünsenize; bin bir zahmet aldığınız pahalı cep telefonunuzun nazara gelmesi sonucu düşmesiyle birlikte ekranınız kırılıyor ve siz sadece en yakın mağazaya giderek veya günümüzde popüler olan online alışveriş ile bir ekran alıp, araç ve kılavuzu sayesinde rahatlıkla kendiniz tamir edebiliyorsunuz. Kendi kullandığınız ürünün tamircisi oluyorsunuz. Apple’ın gerçekleştireceği bu çığır açan yenilik sayesinde tüketiciler servis telaşesinden kurtulmakla kalmayacak; maliyet, zaman tasarrufu ve bence en önemlisi veri güvenliğini gerçekleştirecek. Telefonunuz veya bilgisayarınız başka ellere geçmeden tamir etmeniz neticesinde özel fotoğraflarınızın, videolarınızın ve mesajlarınızın güvenliğini sağlamış olacaksınız.
Apple, bu yenilikle birlikte kendi tamirini gerçekleştiren kullanıcıların değişen eski parçalarını geri dönüşüm kapsamında geri alarak karşılığında kredi de verebilecek.
Sektörün öncüsü olan Apple bu yeniliği sayesinde birçok ürünün artık fiyat – performans ölçeğiyle birlikte kolay onarım özelliğinin de dikkate alınacağına ve sadece elektronik cihazlarda değil ileriye dönük tüm cihazlarda kolay onarılacak şekilde, üretiminin gerçekleşeceğine inananlardanım.
Üreticilerin onarım piyasasında tekel oluşturduklarını biliyoruz. Hatta kendi cihazlarına özel vida geliştirdiklerini de sadece satarken değil sattıktan sonra da para kazanmanın stratejisi içindeler. Planlı eskitme ile ürünlere belli bir ömür vererek tüketicileri tekrardan satın almaya zorladıklarını da duyuyoruz. Ancak her Firavunun bir Musa’sı olduğu gibi bu sistemin çarkına çomak sokanlar da yok değil. ‘’Sahip olduğumuz her şeyi onarma hakkımız var.’’ Sloganıyla yola çıkan İfixit bunagüzel bir örnek, hemen hemen her şeyin tamir edilebileceğini öğreten site sayesinde 35 binin üzerinde cihaza tamir imkânı sağlanıyor. İfixit’e göre yazımızda anlattığımız Apple’ın bu yeniliği yeterli görülmemekle birlikte iyi bir başlangıç olarak yorumlanıyor.
Tahminlere göre ilerleyen dönemlerde onarım hakkıyla ilgili daha çok haber ve gelişme duyacağız. Muhtemelen birçok firma sektör öncüsü Apple takip edecektir. Biz tüketiciler için faydalı görünen bu gelişme umarız sekteye uğramaz ve âtıl kalmaz. Çünkü tüketici olarak her onarımda ciddi bir masrafla karşı karşıya kalıyoruz. Neredeyse aldığınız ürünün yarı fiyatını tamirciye verdiğimiz zamanlar oluyor. Maalesef istismara da açık bir alan, mesela cihazınızda kolaylıkla halledilebilecek ufak bir arıza varsa vicdansız birine denk geldiğinizde daha büyük bir arıza var denilerek tabir-i caizse ameliyata alınıyorsunuz. Son dönemde ortaya atılan ‘’Allah ustanın eline düşürmesin’’ sözü böylelikle başka bir anlam kazanıyor.
Kombinizin bozulduğunu düşünelim, hangi parçanın bozulduğunu gösteren bir uyarı sistemiyle bozulan parçanın kolay temin ve tamir edilebilmesi sonucu bir kombi ustasına ihtiyacımızın kalmayacak olması çok büyük bir mucize değil mi?
Tamir edelim derken bozmayalım…
Elbette! Tamir edeyim derken cihazımızı bozabilme riskimiz de var. Ancak ilerleyen dönemlerde bu riskin de azaltılacağı kesin. Yine de bu işlere elinizin yatkın olması da çok önemli! Tamir edeyim derken cihazınızın ömrünü sonlandırmak istemezsiniz. :)
Yorum Yazın