Her gün yeni nesil koronavirus ile ilgili yeni şeyler öğrenmekteyiz. Bu bilgiler ışığında en çok sorulan sorular hakkında bir derleme yapmaya çalıştık. Tıbbı tavsiyeler durumunuza göre sadece doktorunuz ve sağlık hizmeti aldığınız klinikler tarafından yapılmalıdır.
Kovid-19 genel olarak akciğer ve solunum sistemini etkileyen dünya genelinde yeni görülen bir hastalıktır. Hastalar genellikle ateş, öksürük ve solunum şikayetleri ile kliniklere başvurmaktadır. Nadiren görülen şikayetler kusma, ishal, koku ve tat kaybı gibi kendini gösterebilir. Bu semptomlar virüse maruziyetten 2 ila 14 gün sonra görülür. Bazı kişilerde bu bulgular görülmez veya çok hafif seyirli olabilir.
Kovid-19 gebeleri nasıl etkiler?
Kovid-19’un gebeleri nasıl etkilediğini hala öğrenmekteyiz. Çalışmalar gebelerin gebe olmayanlara göre daha şiddetli hastalık riskine sahip olduğunu göstermektedir. Hastalık bulgularına sahip olan gebelerin, gebe olmayan kadınlara göre yoğun bakım ve solunum destek için ventilatör ihtiyacı veya hastalıktan ölme riski daha yüksektir. Bu söylenen gözünüzü korkutmasın; yine de ciddi hastalık ve ölüm riski gebelerde daha düşüktür. Gebelikte aşırı kilo ve şeker hastalığı ciddi hastalık için risk oluşturmaktadır.
Kovid-19 bebeği nasıl etkiler?
Yeni bir hastalık olduğu için anne karnındaki bebeği nasıl etkilediğine dair bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Kovid-19’un erken doğum ve ölü doğuma yol açma riskini artırdığı düşünülmektedir. Oldukça nadir olmakla birlikte anne karnında bebeğe geçebileceği düşünülmektedir. Fakat bu bilgilerin doğruluğu için daha fazla kanıta ihtiyaç vardır. Eğer doğumdan sonra bebek virüse maruz kalırsa hastalığı kapabilmektedir.
Hamilelik sırasında Kovid-19 aşısı uygulanabilir mi?
Kovid-19 aşıların güvenilirliği şimdiye kadar gönüllüler üzerinde test edildi. Bu gönüllü grubunun hiçbirine gebe kadınlar dahil edilmedi. Aşıların hiçbiri canlı virüs aşısı olmadığından, araştırmacılar aşıların hamilelik döneminde güvenle yapılabileceğine inanmaktadırlar. Fakat bu aşıların genellikte bir risk oluşturup oluşturmayacağı belli değildir. Bugünkü verilerle aşı, ciddi hastalık riskine karşı insanları korumaktadır. Aşı uygulaması yaygınlaştığında gebeler üzerine etkileri de daha iyi anlaşılacaktır.
Emzirme dönemindeki anneler aşı uygulanabilir mi?
Amerikan obstetrik ve jinekoloji derneği emziren kadınların aşı olmasını önermektedir. Aşı olduktan sonra bebeğinizi emzirmeye devam edebilirsiniz.
Gebelik deneyen kadınlar aşı olabilir mi?
Eğer gebelik planlıyorsanız veya gebe kalmayı deniyorsanız aşı yaptırabilirsiniz. Aşı yaptıktan sonra planlarınızı ertelemeye gerek yoktur. Bazı aşılar iki doz yapılmaktadır. Amerikan obstetrik ve jinekoloji derneği ilk dozdan sonra gebe kalan kadınların ikinci dozunu da yaptırmasını önermektedir.
Kovid-19 aşısını yaptırmaya karar verdiniz. Peki sizi neler bekliyor?
Kovid-19 aşısın sık görülen yan etkileri genellikle ikinci aşılanmadan sonra görülmektedir. En sık görülen yan etki birkaç gün süren grip benzeri bulgulardır. Ateş varsa parasetamol benzeri ateş düşürücüler alınabilir.
Hamile Kadınlar kovid-19 hastalığından korunmak için ne yapmalı?
Genel önlemler dışında gebeler için ayrıca bir korunma önlemine gerek yoktur . Sınırlı sayıda insanla görüşün. Eğer dışarıya çıkmanız gerekiyorsa diğer insanlarla aranızda en az 2-3 metre mesafe bırakın. İşte ve dışarıda mutlaka maske kullanın. Ellerinizi 20 saniye boyunca sabun ve su ile yıkayın. Ellerinizi yıkayamadığınız durumlarda en az %60 alkol içeren el dezenfektanları veya kolonyayla ellerinizi kuruyana kadar ovalayın. Gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmaktan kaçının.
Düzenli beslenmek bu hastalığa karşı korunmakta çok önemlidir. Aşırı karbonhidrattan kaçının. Her gün taze ve işlenmemiş yiyecekler yiyin. Meyveler, sebzeler, baklagiller, kuruyemişler, tam tahıllar ve hayvansal ürünleri içeren (et, süt, yoğurt, balık gibi) besinleri tercih etmemiz gerekmektedir. Aşırı şeker içeren meyve suları, meyve suyu konsantreleri, aromalı sütler, kurabiye, kek ve çikolata gibi tatlı atıştırmalıkların yerine taze meyveleri tercih edelim.
Günlük tuz alınımını 5 gr (yaklaşık 1 çay kaşığı) altında tutalım ve eğer sakıncalı bir durum yoksa iyotlu tuz kullanalım. Soya sosu gibi aşırı tuz yükü olan soslardan uzak duralım veya az kullanalım. Eğer bunları tüketemiyorsanız doktorunuzla konuşup takviye vitaminler alabilirsiniz. Özellikle kış aylarında kan D vitamini düzeyleri azalır. Kanda D vitaminini düzeyiniz düşük ise D vitamini takviyesini doktorunuzla planlayabilirsiniz.
Düzenli egzersiz ve iyi bir uyku da vücut direncinizi artırarak hastalığa karşı sizi korumada yardımcı olur.
Gebelik kontrollerinizi kaçırmayın. Acil bir durumda hem doktorunuzla hem de acil servisle kontağa geçmeniz gerekmektedir.
Maske kullanmak neden önemli?
Bugün maske kullanımının Kovid-19 yayılımını azalttığı bilinmektedir. Özellikle bakkal, market, eczane gibi sosyal mesafeyi koruyamadığımız alanlarda mutlaka maske takmalıyız. Eğer Kovid semptomları olan biriyle ilgilenmiyorsak N95 gibi tıbbı sınıf maske kullanılmasına gerek yoktur.
Salgın döneminde doğum planlarınızda değişiklik yapmaya gerek var mı?
Doğum planlaması için mutlaka doktorunuzla konuşmanızda fayda vardır. Doğum için en uygun yer hastanelerdir. Fakat hastane politikalarında bazı değişiklikler olabilir. Örneğin hastanedeki ziyaretçi sayısı, doğum öncesi test yapılması ve hastanede ne kadar süre yatacağınız salgın döneminde değişebilir. Hastaneye doğum sürecinde kimin yanınızda bulunacağı belirtilmelidir.
Eğer doğum sırasında kovid-19 virüsü ile enfekteyseniz doğum şeklinize doktorunuz karar verecektir.
Kovid-19 anne sütü yoluyla bebeğe geçer mi?
Araştırmacılar anne sütünden virüsün geçip geçmediğini araştırmaya devam etmektedir. Şu anki bilgilerin ışığında, Kovit-19 ile enfekte annelerin bebeklerini emzirmeye devam edebileceği düşünülmektedir. Anne sütünün bebek için en iyi besin kaynağı olduğu unutmamalıdır. Aynı zamanda annne sütü alınımı bebeğinizi kulak, akciğer ve sindirim sistemi hastalığı gibi pek çok hastalığa karşı korumaktadır.
Bebeğinizi enfeksiyonu bulaştırmamak için çeşitli önlemler almanız gerekmektedir. Beslenme dahil bebeğinizi tutarken mutlaka maske takın. Eğer bebeğinize dokunacaksanız veya sütünüzü sağacaksanız ellerinizi güzelce yıkayınız. Süt sağma pompa ve aparatlarını mutlaka dezenfekte edin. Ayrıca sağdığınız sütünüzü biberon yardımıyla başkasının bebğinize vermesine izin verebilirsiniz.
Şu anda Kovid-19 enfeksiyonu hakkında bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Her gün enfeksiyon ve tedavisi hakkında yeni şeyler öğrenmekteyiz. Bugün kesin olarak bildiğimiz maske ve korunma önlemleri hastalığın yayılımını azaltmakta olduğudur. Bu yazımda sizlere en sık akla gelen soruları cevaplamaya çalıştım.
Hepinize sağlıklı günler dilerim.
,
Yorum Yazın