Altılı masa anayasa değişikliği için ne kadar oy almalı?

Altılı masanın anayasa değişikliği için 84 maddeden oluşan teklifini açıklaması önemli bir aşama.

Ama bu değişiklikler ancak seçimde yeterli oyu almalarıyla gerçekleşebilecek.

Anayasanın 175. maddesine göre, anayasa değişiklikleri, 600 sandalyeli parlamentoda, en az üçte bir yani 200 milletvekili imzasıyla teklif edilebiliyor.

Anayasa değişiklik teklifleri, Meclis genel kurulunda iki defa görüşülüyor.

Bu tekliflerin kabulü, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu yani 360 milletvekilinin gizli oyuyla gerçekleşiyor. Anayasa değişikliğinin referanduma gitmeden olabilmesi için ise üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu olan 400 milletvekilinin desteği gerekiyor.

Buna göre, altılı masanın cumhurbaşkanı adayının, yüzde 50 artı 1 oyla seçilmesinin ötesinde, altılı masa partilerinin, parlamentoda da en az 360 oy desteğini sağlayacak bir çoğunluğunun olması gerekiyor.

Altılı masa partileri iktidara geldiği ve parlamentoda en az 360 oy desteği sağlayamadığı takdirde, seçilecek cumhurbaşkanının, yeni bir seçim kararı almadıkları takdirde, ülkeyi beş yıl boyunca cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine göre yönetmesi gerekecek.

Halen AKP’nin 286, MHP’nin 47, BBP’nin 1 milletvekili ile Cumhur İttifakı’nın çoğunluğu 334. Bu nedenle iktidar, muhalefetin desteğini almadan anayasa değişikliği yapamıyor.

 CHP’nin 135, İYİ Parti’nin 37 milletvekili bulunuyor.

2018 genel seçiminde, AKP yüzde 42.56, MHP yüzde 11.10 oy almıştı. Buna göre Cumhur İttifakı’nın toplam oyu 53.66 oldu.

Buna karşılık 2018 seçiminde CHP’nin oyu yüzde 22.64, İYİ Parti’nin oyu da 9.96 oldu. Oy toplamları yüzde 33.94’te kaldı.

2019 yerel seçiminde Cumhur İttifakı’nın oyları yüzde 51.64’e indi.

Millet İttifakı’nın oyları ise yüzde 37.57’ye yükseldi.

Bu tablo, altılı masa partilerinin parlamentoda en az 360 oy desteğini sağlayabilmeleri için, yüzde 55 ve üzerinde bir oya ulaşmaları gerektiğini gösteriyor.

Altılı masa partileri, 360 çoğunluğu bulamadıkları takdirde, muhalefetteki AKP,  MHP ya da HDP ile uzlaşmak zorunda kalacaklar. Bu durumda istedikleri anayasa değişikliklerini ne ölçüde gerçekleştirebilecekleri de soru işareti.

1982 Anayasasında kaç madde değişti?

Bugüne kadar çok partili yapılarda anayasa değişikliğinin yapılabilmesi için aylarca süren müzakereler yapıldı.

2002 AKP iktidarı öncesinde de, hiçbir partinin tek başına anayasa değişikliği yapma imkânı olmadığı halde, toplam 48 maddede, AB yasalarına uyum amacıyla temel hak ve özgürlüklerle ilgili çok önemli değişiklikler oldu. Bu değişiklikler, 12 Eylül yönetiminin getirdiği baskıların önemli bir bölümünün kaldırılmasını sağladı.

AKP döneminde ise toplam 181 maddede değişiklik yapıldı. Bunlar yeni bir  sistem getirme amacı taşıyordu.

2011’de “askeri vesayeti kaldırma” gerekçesiyle yapılan referandumla 59 maddede, 2017’de ise cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilebilmesi için de 70 maddede değişiklik yapıldı.

Bugüne kadar 1982 Anayasası ile ilgili toplam 239 maddede değişiklik yapıldı.