Giresun’un Keşap ilçesinin isminin kökeni hakkında kesinleşmiş tek bir bilgi olmamakla birlikte, tarihçiler ve etimologlar tarafından üzerinde durulan birkaç güçlü teori bulunmaktadır.
Bu isimle ilgili en yaygın görüşler Farsça ve Arapça kökenli kelimelere dayanır. İşte Keşap isminin nereden geldiğine dair detaylı teoriler:
1. "Keş-Ab" Teorisi (Su Çeken / Suyu Güzel)
En yaygın kabul gören görüştür. İsim Farsça kökenli iki kelimenin birleşiminden oluşmuştur:
Keş: Çeken, çekici (veya bazı yerel yorumlara göre hoş/güzel).
Ab: Su.
Bu iki kelime birleştiğinde "Suyu çeken", "Su kenarı" veya "Suyu hoş/güzel olan yer" anlamlarına gelir. Keşap'ın coğrafi konumu düşünüldüğünde (deniz kenarında olması ve dereleri), bu isimlendirme oldukça mantıklı görünmektedir. Osmanlı döneminde yerleşim yerlerine isim verilirken su kaynaklarının belirleyici olması sık rastlanan bir durumdur.
2. "Keşşab" Teorisi (Keresteci / Oduncu)
Bir diğer güçlü iddia ise ismin Arapça kökenli "Keşşab" kelimesinden türediğidir.
Keşşab: Kereste ticareti yapan, oduncu veya marangoz anlamına gelir.
Doğu Karadeniz'in ormanlık yapısı ve bölgedeki ağaç işçiliği/kereste ticareti tarihi düşünüldüğünde, buranın "Kerestecilerin Yeri" anlamında bu ismi almış olması kuvvetli bir ihtimaldir. Zamanla "Keşşab" kelimesinin halk ağzında yumuşayarak "Keşap"a dönüştüğü düşünülmektedir.
3. Tarihi Kayıtlardaki Yeri
Keşap isminin yazılı kaynaklardaki serüveni de bu kökenleri destekler niteliktedir:
1486 Tarihli Kayıtlar: Osmanlı Tahrir Defterlerinde "Keşap" ismine ilk kez 1486 yılında rastlanır. Ancak burada ilginç bir detay vardır; Keşap o dönemde bir yerleşim yerinden ziyade bir cami adı olarak geçer.
Bölgesel İsimleşme: Zamanla bu caminin etrafında gelişen pazar ve yerleşim yeri, caminin adını alarak tüm bölgeyi tanımlayan bir isme dönüşmüştür.
4. Roma Dönemi İddiası (Kassissipi)
Bazı yerel kaynaklarda ve belgesellerde, Roma döneminde bölgenin adının "Kassissipi" olduğu ve bugünkü ismin fonetik olarak buradan evrilmiş olabileceği de öne sürülmektedir. Ancak bu teori, yukarıdaki dilbilimsel açıklamalar (Keş-Ab ve Keşşab) kadar güçlü kanıtlara dayanmamaktadır.
Özetle: Keşap ismi büyük olasılıkla bölgenin suyla olan ilişkisinden (Keş-ab) ya da bölgedeki kereste/orman faaliyetlerinden (Keşşab) gelmektedir. Her iki açıklama da ilçenin hem coğrafi hem de ekonomik tarihiyle örtüşmektedir.
