İlk bakışta geçici bir huysuzluk gibi görünse de, 6 yaş civarındaki çocukların yaşadığı duygusal patlamalar aslında büyümenin sessiz fırtınaları olabilir. Almanca’da bu dönem Wackelzahnpubertät yani “sallanan diş ergenliği” olarak adlandırılıyor. Almanya’da çocuk gelişimi üzerine yayın yapan Wunderkind dergisine göre bu yaş aralığı; saldırganlık, isyan ve derin mutsuzluk gibi duyguların ortaya çıktığı bir eşik.
BBC'de yer alan haberde; Durham Üniversitesi’nden psikolog Evelyn Antony, bu yaş grubunun artık duygusal dünyasını genişlettiğini ve kimliğini inşa etmeye başladığını söylüyor:
“Çocuklar, kim olduklarını anlamaya çalışırken büyük bir zihinsel dönüşüm yaşıyorlar. Bu dönemin ergenlik gibi davranışlara yol açması hiç şaşırtıcı değil.”
Unutulmuş Yıllar: Orta Çocukluk
6-12 yaş arası “orta dönem çocukluk” olarak bilinse de, bu dönem yıllarca bilimsel ilgiden uzak kaldı. Ancak son araştırmalar, bu yaşlarda çocukların duygularını daha iyi anlamaya, ifade etmeye ve hatta yönetmeye başladığını ortaya koyuyor.
Duygusal kontrol artarken, çocuklar daha karmaşık duygularla baş etmeyi öğreniyor. Disney’in Küçük Deniz Kızı filmindeki “tatlı-acı” finali örneğin, 9 yaşındaki çocuklar tarafından hem sevinç hem hüzünle anlaşılabiliyor.
Yeni Bir Sosyal Seviye: Arkadaşlıkların Derinleşmesi
Bu dönemde çocuklar “karşılıklı arkadaşlıklar” kurmaya başlıyor ve empati becerileri gelişiyor. Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nden Simone Dobbelaar’a göre, bu yaş grubundaki çocuklar artık sadece kendilerini değil, başkalarının da nasıl hissettiğini anlamaya başlıyor.
Bir deneyde çocuklara dijital bir top oyunu oynatıldığında, dışlanan bir karakteri fark eden çocuklar bilinçli olarak ona top atarak dayanışma gösterdi.
Kendinden Şüpheye İlk Adım: Hoşlanma Farkı
Utrecht Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre, 5 yaşından itibaren çocuklar “Hoşlanma farkı” yaşamaya başlıyor. Yani bir çocuğun, başkalarının kendisini sevme derecesini olduğundan düşük tahmin etmesi. Bu da özgüvende dalgalanmalara neden olabiliyor.
Bu duygusal farkındalık, arkadaş ilişkilerinde çatışmalar yaratabileceği gibi doğru rehberlikle empatiyi de artırabiliyor.
Ebeveynlere Mesaj: Rehberlik Edin, Müdahale Etmeyin
Uzmanlar, bu dönemde çocuklarla açık ve yargılayıcı olmayan sohbetlerin hayati olduğunu söylüyor. Antony, ebeveynlerin çocuklara doğrudan çözüm sunmak yerine, duygularını tanımalarına ve yeniden değerlendirme yapmalarına yardımcı olması gerektiğini belirtiyor.
“Mesele onların yerine düşünmek değil. Nasıl düşüneceklerini, duygularını nasıl yöneteceklerini öğretmek.”
Bu anlayışla büyüyen çocuklar sadece sallanan dişlerini değil, gelişen zihinlerini de olgunlaştırarak gelecekteki fırtınalara daha sağlam basabiliyor.
