Deniz Gezmiş Kimdir?
Deniz Gezmiş, 28 Şubat 1947’de Ankara’nın Ayaş ilçesinde dünyaya geldi. Öğretmen bir ailenin çocuğu olarak büyüyen Gezmiş, ilk ve orta öğrenimini Sivas’ın Yıldızeli ilçesinde tamamladı. Babası Rize’nin İkizdere ilçesine bağlı Cimil köyünden, annesi ise Erzurum Ilıcalı’dır. Siyasi düşünceyle lise yıllarında tanışan Gezmiş’in mücadele dolu hayatı, Türkiye devrimci hareketinin simgesi haline gelmesine neden oldu.
Üniversite Yılları ve İlk Gözaltılar
1966’da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne giren Deniz Gezmiş, kısa sürede öğrenci hareketlerinin öncülerinden biri oldu. Çok sayıda protesto, boykot ve eyleme katıldı. 1968 yılında Devrimci Öğrenci Birliği’ni kurarak arkadaşlarıyla birlikte gençlik mücadelesini örgütledi. Aynı yıl, 6. Filo’yu protesto eden eylemlerle gündeme geldi ve birçok kez gözaltına alındı.
Üniversite İşgali ve Devrimci Faaliyetler
12 Haziran 1968’de İstanbul Üniversitesi'nin işgaline önderlik etti. Öğrenci hakları için müzakere eden İşgal Konseyi'nin liderliğini üstlendi. Bu süreçte Devrimci Hukuklular Örgütü ve diğer gençlik gruplarıyla birlikte çalıştı. Protesto eylemleri nedeniyle birçok kez tutuklandı ve 1969 yılında Filistin’deki gerilla kamplarına katılmak üzere yurtdışına çıktı.
THKO ve Silahlı Mücadele
1970 yılında Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) adlı silahlı devrimci örgütü kurdu. THKO, tam bağımsızlık ve sosyalizm mücadelesi yürütüyordu. Örgüt üyeleri arasında Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil ve Taylan Özgür gibi isimler yer aldı. Deniz Gezmiş, 11 Ocak 1971’de Ankara İş Bankası Emek Şubesi’nin soygununa katıldıktan sonra hakkında yakalama kararı çıkarıldı.
Yakalanışı ve İdam Süreci
12 Mart 1971 darbesi sonrasında arananlar listesinde olan Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ile birlikte Sivas’ın Gemerek ilçesinde yakalandı. 16 Temmuz 1971’de başlayan yargılama süreci sonunda, Türk Ceza Kanunu’nun 146. maddesinden yargılanarak idam cezasına çarptırıldı.
İdam Kararının Onaylanması
Verilen idam kararı 24 Nisan 1972’de TBMM tarafından oylanarak 273 kabul oyuyla onaylandı. İsmet İnönü ve Bülent Ecevit ret oyu verirken, Süleyman Demirel ve Alparslan Türkeş kabul oyu kullandı. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, 6 Mayıs 1972 günü saat 01.00 ile 03.00 arasında Ulucanlar Cezaevi’nde idam edildi.
Son Mektubu
İdamından önce babası Cemil Gezmiş’e yazdığı mektubunda şöyle dedi:
"İnsanlar doğar, büyür, yaşar, ölürler; önemli olan çok yaşamak değil, yaşadığı sürece ne kadar şey yapabildiğidir."
Türkiye'nin Unutmadığı Üç Fidan
Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan, Türkiye’nin siyasi tarihinde “Üç Fidan” olarak anılmaya devam ediyor. Onların mücadelesi, 68 Kuşağı'nın simgesi olarak hafızalarda yaşamayı sürdürüyor.
