TBMM’nin Başkanlık Divanı oluşumuna Anayasa Mahkemesi yolu

Hülya Özmen- Ankara

TBMM Genel Kurulunun dünkü oturumunda AKP’nin, Meclis Başkanlık Divanı oluşumuna ilişkin  verdiği “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanının Başkan hariç 20 üyeden kurulmasına” ilişkin grup önerisi Anayasa’ya aykırılık zemininde tartışma yarattı. Anayasa’nın ‘Başkanlık Divanı’ başlıklı 94. Maddesi ve ilgili iç tüzük üzerinden yürütülen tartışmalarda, CHP Grup Başkanı Özgür Özel, “AK Parti grup önerisinin kabul edilmesi halinde, bu kararı Anayasa Mahkemesine taşıyacaklarını, söz konusu kararın, "aşkın temsil" anlamına geldiğini söyledi. Özel, “Cumhuriyet tarihi boyunca yapılan dağıtım yapılsa 21’de 10 olacakken Adalet ve Kalkınma Partisi, 21’de 11’i yakalıyor. Yani siyaseten MHP’siz bir çoğunluk arayışı var ancak Anayasa’ya açıkça aykırı” dedi.

 AKP’nin kabul edilen  önerisine göre, TBMM Başkanlık Divanı, Meclis Başkanı hariç 20 üyeden oluşacak. Divan üyeliklerinin partilere göre dağılımı şöyle: AKP: 1 başkanvekili, 6 katip üye, 3 idare amiri. CHP: 1 başkanvekili, 3 katip üye, 1 idare amiri. Yeşil Sol Parti: 1 başkanvekili, 1 idare amiri. MHP: 1 başkanvekili, 1 idare amiri. İYİ Parti: 1 katip üye.

Tartışmalardan bazı bölümler şöyle:

ABDULLAH GÜLER (Sivas): –Şimdi, biz, 28’nci Yasama Dönemi içerisinde yine aynı şekilde 1 Başkan ve 20 Başkanlık Divanı üyesi olarak teklifimizi yineliyoruz. Tabii, buradaki “Başkan”ı ayrı tutmamızın gerekçesi önemli çünkü Anayasa’mızın 94’üncü maddesi gereğince Meclis Başkanının herhangi bir şekilde parti grupları önerisi olmaksızın aday olabileceği veya farklı milletvekilleri tarafından aday olarak gösterilebileceği çok açık. Şimdi, aday olduktan sonra Meclis Başkanı seçimleri de çok açık bir şekilde tarif edilmiş. Anayasa’mızın 94’üncü maddesi ve Meclis İçtüzüğü’müzün 9’uncu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddeleri kapsamı içerisinde seçimlerin nasıl yapılacağı da açıkça izah edilmiş.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa): Adalet ve Kalkınma Partisinin grup önerisi, Anayasa'nın 94'üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını, İç Tüzük'ün 9, 10, 11'inci maddelerini Anayasa'ya aykırı şekilde yorumlayarak Meclis Başkanını bu hesabın dışında tutan bir öneri getirmiş. Bunun, bu şekilde işleme alınması açıkça Anayasa ihlali olur, eylemli İç Tüzük ihlali olur.

-Bu sayede cumhuriyet tarihi boyunca yapılan dağıtım yapılsa 21'de 10 olacakken Adalet ve Kalkınma Partisi, 21'de 11'i yakalıyor. Yani siyaseten MHP'siz bir çoğunluk arayışı var ancak Anayasa'ya açıkça aykırı. Biz bunu her yönüyle anlatmamıza rağmen, bütün itirazlara rağmen bugün, İç Tüzük'ün gerekçesi, gerekçeye sebep olan dip notta "Meclis Başkanı Başkanlık Divanı oranına dâhildir." diye Meclis kararına açık bir atıf olduğu hâlde bu hukuksuzluk, bu Anayasa tanımazlık üzerinden MHP'siz bir çoğunluk yakalayalım, yarın ne olur ne olmaz mantığıyla bir işe tevessül edildi.

-Ha, millete rağmen aşkın temsil talebinin ittifak içinde nasıl bir ihtiyaçtan olduğunu sorgulamak benim işim değil ama Anayasa'ya uygunluğun tatbik edilmesini talep benim işim. Bu usul tartışmasını milletin verdiği yetkiyle yapıyorum. Bu usul tartışmasını yapmazsam, Anayasa'ya aykırılığı iddia etmezsem milletin verdiği görevi yapmamış olacağım için yapıyorum. Bu kararı Anayasa Mahkemesine taşımak milletin görevidir. Sizin göreviniz, milletin verdiğinin üstünde bir şey talep etmeyip Anayasa'ya uygun yasalar yapmak, kararlar almaktır. Buna direnmek -hep deniliyor ya " Seçim sonuçlarını iyi okumak lazım." diye- işte, orada bir başka siyasi öz güven patlamasına dönüşmek demektir. En büyük yanlış budur, bunu yapmanızı doğru bulmuyoruz.

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir): Anayasa’nın 94’üncü maddesi aslında her türlü tartışmaya kapalı olmak kaydıyla “Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkanvekilleri, Katip üyeler ve İdare Amirlerinden oluşur.” diyor. Burada Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı istisna olarak tutulmamıştır ama Sayın Grup Başkanının ve Adalet ve Kalkınma Partisi Sayın Grup Başkan Vekilinin ifadelerinden anlıyoruz ki Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanına Başkanlık Divanı üzerinden ayrı bir statü oluşturulma arzusu taşıdıkları gözlemleniyor; bu, fevkalade yanlıştır. Başkanlık sistemi ya da yürürlükte olan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi Anayasa’ya ve Meclis İçtüzüğü’ne uymak mecburiyetindedir. Siz Meclis İçtüzüğü’nü ve Anayasa’yı Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine uydurmaya kalkışırsanız büyük bir hukuki yanlışın içine düşülmüş olur ki biz buna asla ve kata müsaade etmeyiz.

YEŞİL SOL PARTİ GRUBU ADINA MEHMET RÜŞTÜ TİRYAKİ (Batman): Anayasa’nın Meclis Başkanlığı, Meclis Divanı seçimine ilişkin 94’üncü maddesinde herhangi bir değişiklik yapılmış değil, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün 9’uncu maddesinde herhangi bir değişiklik yapılmış değil. Peki, niye tartışıyoruz o zaman madem Anayasa’da değişiklik yok, madem Meclis İçtüzüğü’nde değişiklik yok; şunun için tartışıyoruz: Bir dönem muhalefetin aleyhine olmayacağı açık biçimde söylenmişti, şimdi de muhalefetin aleyhine olacak biçimde bir öneri getiriliyor, bu yüzden Başkanlık Divanında bir uzlaşıya varılamadı. Emin olun, hukuk fakültesi 1’inci sınıf seviyesinde bir öğrenciye de sorsanız “20+1” demez, “1+20” demez çünkü ne Anayasa’da ne Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nde böyle bir yorum yapmanıza destek verecek bir argüman yok, hepsini birlikte sayıyor. Anayasa 94 “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı Meclis Başkanı, Başkanvekilleri, Kâtip üyeleri ve İdare Amirinden oluşuyor.” Bu kadar açık, Meclis İçtüzüğü madde 9 “Başkanlık Divanı, bir Başkan; dört başkanvekili; yedi kâtip üye; üç idare amirinden oluşur.” Dolayısıyla bunları ikiye bölmüş durumda değil, gerektiğinde elbette Başkanlık Divanı sayısında değişiklik yapılabilir. Bu yüzden bugün 21 kişiden bahsediyoruz.