Ortak Mutabakat Metni’nde neler var, neler yok?

Muhalif Analiz / Oğuz Büber

Millet İttifakı’nın Ortak Politikalar Mutabakat Metni, dün; altı siyasi parti genel başkanının katıldığı toplantıda açıklandı.  240 sayfalık metni tatmin edici bulanlar da oldu, yetersiz kaldığını düşünenler de.

Öncelikle şunu belirtelim; metinde hedefler rakamsal ya da sayısal olarak şudur demiyor. Değiştirilmek istenen şeyler belirtiliyor. Örneğin, ülkenin en büyük sorunlarından olan göçmen sorununa ilişkin olarak yeni politikaların geliştirileceği ve mültecilerin bir an evvel gönderileceği söyleniyor. Hatta geri kabul anlaşmalarının gerçekleştirileceği, geri gönderme merkezlerinin sayılarının ve kapasitelerinin artırılacağı belirtiliyor. Fakat ortada hedeflenen bir rakam veya oran yok. Yani bize ilk 1 yıl içerisinde mültecilerin %30’u gidecek denilmiyor. Ya da 1 milyon mülteci 6 aylık süreçte sınır dışı edilecektir denilmiyor.

Başka bir konu başlığı örnek vermek gerekirse; hayvan haklarını (hüsrana yaratan konulardan birisi) söyleyebiliriz. Mevcut iktidar, hayvan katliamları konusunda herhangi bir yaptırım ya da yasa hayata geçirmiyor. Bu metinde hayvan hakları konusuna bir başlık ayırılmış. İçerisinde “Hayvan haklarını anayasal güvence altına alacağız” deniliyor. Bu doğrultuda, “Hayvanlara haklarını teslim eden, yaşama haklarını teminat altına alan, mevcut hakları daha ileri götüren Hayvan Hakları Yasasını çıkaracağız.” İfadeleri kullanılıyor. Peki hayvanları öldürenlere nasıl bir ceza uygulanacak? Ağır para cezaları mı, hapis cezaları mı? Herhangi bir net söylem yok.

Haliyle herhangi bir taahhüt de vermiyorlar. Tamamen vaatler odaklı bir mutabakat metni.

Net konuşulan konular yok mu?  Elbette var. Onlara da örnek vermek gerekirse:

• Cumhurbaşkanlığı’nın yeniden Çankaya Köşkü’ne taşınması
• Cumhurbaşkanı’nın birçok uçağının satılıp yerine yangın müdahale uçaklarının alınması
• Atatürk Havalimanı’nın yeniden açılacak olması
• Kanal İstanbul Projesi’nin iptali

Net vaatlere bunları örnek verebiliriz.

Peki metinde hangi kelimeleri bulamıyoruz? Hangi kelimelerin sadece adı geçmiş ancak içi dolu değil?

Atatürk

İlk olarak Atamızdan başlayalım. ‘Atatürk’ kelimesi metinde 3 defa geçiyor. Ama nasıl?

İkisi Atatürk Havalimanı, biri Atatürk Orman Çiftliği maddesinde geçiyor:

“Atatürk Havalimanını yeniden uçuşa uygun hale getirecek, Esenboğa Havalimanı’nın Anadolu şehirlerinin yurtdışına alternatif çıkış kapısı haline getirilmesini sağlayacağız.

Atatürk Orman Çiftliği projesine sahip çıkarak aynı isimle bir Tarım Bilimleri Akademisi kuracak, bu akademide tarım teknolojilerini geliştirip akademiyle bağlantılı olarak kurulacak  olan tarım meslek liselerinin eğitim altyapısını tamamlayacağız.

Atatürk Havalimanını yeniden uçuşa uygun hale getireceğiz.”

Düşünsel bağlamda Atatürk üzerinden herhangi bir ifadeye yer verilmiyor. Hedefleri düşünce olarak yansıtan böyle bir metinde Atatürkçü, çağdaş bir fikir belirtmemek oldukça üzücü.

İstanbul Sözleşmesi

İsterseniz son yılların çok konuşulan konularından bir tanesi olan İstanbul Sözleşmesi’ne değinelim. Muhalefette olan birçok parti iktidara geldikleri anda sözleşmeyi geri getireceklerini Meclis kürsülerinden de, meydanlardan da defalarca dile getirdiler. Bu söylemlere dayanarak sözleşmenin metinde kesinlikle yer alacağını düşünmek yanlış olmaz. Ancak Ortak Mutabakat Metni’nde İstanbul Sözleşmesi yer almıyor. Kadın haklarıyla ilgili birçok vaat yer alsa da (yine sadece vaat çünkü  elle tutulur net rakamlar bulunmuyor) sözleşmeyle ilgili herhangi bir bilgiye yer verilmiyor. Net olan tek vaat ise “8 Mart Dünya Kadınlar Gününde kamu ve özel sektörde çalışan kadınların idari izinli sayılmasını sağlayacağız” maddesi. Oldukça etkili bir madde değil mi(!).

Tarikat

Bir diğer önemli kavram ‘Tarikat’a gelelim. Millet İttifakı metni açıklarken gündemin diğer önemli başlığı; İsmailağa Cemaati'ne bağlı Hiranur Vakfı'nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel'in kızı H.G.K'nin altı yaşından itibaren 'evlilik' adı altında cinsel köleleştirilmesiyle ilgili açılan davanın ilk duruşmasının gerçekleşmesiydi. Bu konuyla ilişkili olarak metinde çocuk istismarına yer verilmiş ve “Cinsel Suistimal ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin (Lanzorete Sözleşmesi) yükümlülüklerine uyacağız” ifadeleri kullanıldı. Ancak tarikatlar konusunda herhangi bir ifadeye yer veirlmedi.

Kürt ve Azınlıklar

Ortak Mutabakat Metni’nde ‘Kürt’ kelimesi bir defa bile geçmiyor. Dolayısıyla Kürt sorunu vb. konu da mutabakat metninde yer almıyor. Soruna üstün körü bir şekilde “güvenlik ve terör” başlığında sadece terörizm anlamında yer ayrılmış. Kürt’ün yanı sıra; Laz, Çerkes, Yahudi gibi azınlıklara da yer verilmemiş. Ermeni kelimesi de iki yerde; Ermenistan ifadesinden dolayı geçiyor. Anadilde eğitime dair de herhangi bir fikir belirtilmiyor.

Alkol

Ülkemizde alkollü içkilerde uygulan vergi oranı artık yaşam tarzına müdahale derecesine geldi. ÖTV gelirlerinde alkollü içkilerin payı son 15 yılda ikiye katlandı. Bugün 335 liralık bir alkollü içeceğin 240 lirası vergi. Peki metinde bu vergi oranlarının düşürüleceğine, normal rakamlara düşeceğine dair bir madde var mıydı?

Alkolle ilgili olarak, “Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunu kuracağız.” deniliyor. Farklı iki yerde daha ‘alkol’ ifadesi geçiyor ancak birisi; alkol kullanımına sağlık açısından bakarken, diğeri Alkol ve Madde Tedavi Merkezleri’ne ilişkin. Yani alkollü içkilerde uygulan vergi oranlarına ilişkin bir düzenlemeye ya da indirime gidileceğine dair bir vaade yer verilmiyor.

Sonuç

Sonuç itibariyle metinde güzel vaatler var. Ancak birçok konuda eksik olduğunu söyleyebiliriz. Ciddi konularda net fikirler belirtilmiyor. Fikirlerin belirtildiği yerlerde ise gerçeğe dönüştürecek rakamlar ve elle tutular hedefler bize açıklanmıyor.

Bu metin Altılı Masa’nın kurulduğu ilk birkaç ayda açıklansaydı; ufak tefek eksikleri var ancak hedefler çok iyi belirlenmiş, güzel bir yol çizilmiş diyebilirdik. Fakat bu aşamada karşımızda sadece vaatlerin belirlediği maddeler duruyor.

Ortak Mutabakat Metni'nin tamamını okumak isterseniz linke tıklamanız yeterli.