Millet İttifakı’nda yer alan partiler hangileri? 6 partili ittifak fikir çatışması yaşar mı?

Millet İttifakı’nda yer alan partiler hangileri? 6 partili ittifak fikir çatışması yaşar mı? bu soruları inceledik. 

Millet İttifakı 2018 genel seçimlerine katılmak için oluşturulan bir seçim ittifakıydı. İttifak 5 Mayıs 2018 tarihinde dört muhalif parti Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti (İYİ), Saadet Partisi (SAADET) ve Demokrat Parti (DP) tarafından resmen başlatılmıştı.

12 Şubat 2022 tarihinde 6 muhalefet partisi lideri Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metni üzerinde konuşmak üzere Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun çağrısı üzerine Ankara'da Çankaya Belediyesi'ne bağlı Ahlatlıbel tesislerinde bir araya geldiler.

Millet İttifakı üyeleri içerisinde kağıt üzerinde yer almayan; muhalefette temsil edilen DEVA ve Gelecek Partisi liderleri de yuvarlak masa etrafında buluştu. 5 saat 15 dakika süren görüşme sonrası Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş konusunda 2021 yılının Aralık ayında genel başkan yardımcıları tarafından ortak çalışma sonucu hazırlanan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metnine bağlılıklarını 6 parti olarak taahhüt ettikleri ortak irade beyannamesini imzaladılar.

İmzalanan metinde bu altı partinin ortak bir gelecek hedefi üzerinde uzlaştıkları, "Yarının Türkiyesi'ni" inşa etmek için "kutuplaşma değil uzlaşma", Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği normlarına vurgu, Siyasi Etik Kanunu gibi konular ön plana çıktı.

Bu partiler 28 Şubat 2022 tarihinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni'nin kamuoyuna duyurulması için tekrar bir araya geldiler.

Bu yeni sistemin maddelerinden öne çıkan detaylar ise şöyle oldu:
“Cumhurbaşkanı ile Meclis’in görev sürelerinin ayrıştırılması amacıyla Cumhurbaşkanı’nın görev süresini 7 yıl olarak belirlenecek. Cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisi ile ilişiği kesilecek ve görevi sona eren Cumhurbaşkanı aktif siyasette bir daha görev alamayacaktır.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de Cumhurbaşkanı’nın ya da Bakanlar Kurulu’nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacaktır. Olağanüstü hal ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’na ait olacaktır.

Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ile uyumlu kararlar alınmasını ve bu mahkemeler tarafından verilen kararların derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapılacak.

Hakimler ve Savcılar Kurulunda değişikliklere gidilecek. Bu doğrultuda, hâkimlik mesleği ile savcılık mesleğini birbirinden ayrılacak. Hakimler ve Savcılar Kurulunu kaldıracak, Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki farklı kurul oluşturulacak.

 Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de ifade özgürlüğü; Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatları gereğince şiddete teşvik, nefret söylemi ya da kişilik haklarına saldırı durumları dışında sınırlandırılmayacaktır.”

Ancak  kamuoyu ile paylaşılan mutabakat metninde 'laiklik' ve 'Atatürk' vurgusunun yapılmaması dikkat çekti ve eleştiri konusu oldu.

Millet İttifakı’nda hangi partiler yer alıyor? Katılması muhtemel partiler hangileri?

Cumhuriyet Halk Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 135 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'dur.

Atatürkçülük ve sosyal demokrasi görüşlerini benimseyen ve merkez solda yer alan bir siyasi partidir. Parti tüzük ve programında belirtilen bu görüşlerin yanında demokratik sosyalist ve sosyal liberal eğilimler de barındırmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu ve ilk yasal siyasi partisi olma özelliklerini taşıyan Cumhuriyet Halk Partisi, 1923'ten 1950'ye kadar aralıksız iktidarda kalmış ve 1946'ya kadar genellikle tek parti yönetimini uygulamıştır. Türkiye'de en uzun süre iktidarda kalmış siyasi partidir. Atatürk tarafından "Halk Fırkası" adıyla Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti'nin devamı olarak kurulan partinin adının başına, 10 Kasım 1924'te "Cumhuriyet" sözcüğü eklenmiş, 1935'teki 4. Kurultay'da "fırka" sözcüğü yerine dış dünyayla daha uyumlu bir sözcük tercih edilmesi kararlaştırılmış ve bugünkü "Cumhuriyet Halk Partisi" adı benimsenmiştir.

İYİ Parti

İYİ Parti, 25 Ekim 2017 tarihinde Meral Akşener liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "İYİ Parti" şeklindedir. Simgesi güneş ve parti isminin Kayı boyu bayrağından esinlenilerek yazılmasıdır. TBMM'de 36 milletvekili ile grubu bulunmaktadır. Genel başkanı Meral Akşener'dir.

Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri sonrasında Milliyetçi Hareket Partisi bünyesinde bulunan bazı milletvekilleri ve parti üyeleri genel başkan Devlet Bahçeli'nin seçim başarısızlığını eleştirerek parti içerisinde sert bir muhalefet gösterdiler. Başta Meral Akşener olmak üzere bazı isimler partiden ayrılarak İYİ Parti’yi kurdular. İYİ Parti’nin siyasi duruşu milliyetçi görüş eksenindedir.

Saadet Partisi

Saadet Partisi, 20 Temmuz 2001 tarihinde Necmettin Erbakan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SAADET" şeklindedir. Simgesi hilal ve beş adet yıldızdır. Genel başkanı Temel Karamollaoğlu'dur. Saadet Partisi Millî Görüş hareketinin siyasi partisi olarak yer almaktadır.

Demokrat Parti

Demokrat Parti, 27 Mayıs 2007 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DP" şeklindedir. Simgesi kırattır. TBMM'de 2 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Gültekin Uysal'dır.

Demokrat Parti, 1983 yılında kurulmuş olan Doğru Yol Partisi'nin 27 Mayıs 2007 tarihinde Büyük Anadolu Oteli'nde yaptığı 2. Olağanüstü Genel Kongresi'nde adını ve logosunu değiştirmesiyle kurulmuştur. Bu isim değişikliği Mehmet Ağar'ın genel başkanlığında yapılmıştır. Değişikliğinin temel nedeni olarak Türk sağını tek çatı altında toplamak gösterilmiş; Anavatan Partisi'nin kendisini feshederek DP'ye katılması düşünülmüştür. Siyasi görüş olarak merkez sağda yer alan bir partidir.

Demokrasi ve Atılım Partisi

Demokrasi ve Atılım Partisi, 9 Mart 2020 tarihinde Ali Babacan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DEVA" şeklindedir. Simgesi, içinde fidan silüeti olan su damlasıdır. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Ali Babacan'dır.
Ali Babacan, 8 Temmuz 2019 itibarıyla 18 yıllık Adalet ve Kalkınma Partisi üyeliğini sonlandırdığını açıklamıştı. Demokrasi ve Atılım Partisi, 13 yıl Türkiye dışişleri ve ekonomi bakanlığı yapmış olan Ali Babacan liderliğinde 9 Mart 2020 tarihinde kuruldu.

Gelecek Partisi

Gelecek Partisi, 12 Aralık 2019 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin, 2009-2014 tarihleri arasında Dışişleri Bakanı, 2014-2016 arasında Başbakanı olmuş Ahmet Davutoğlu liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "Gelecek Partisi" şeklindedir. Simgesi çınar yaprağıdır. Genel başkanı Ahmet Davutoğlu'dur.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın desteğiyle 28 Ağustos 2014'te başbakan seçilen Davutoğlu, daha sonra, iktidarın Türkiye'nin hükûmet biçimini parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı sistemine dönüştürme hareketlerine karşı çıkarak partisinden istifa etmiştir. Gelecek Partisi de siyasi olarak sağ blokta yer almaktadır.
 

6 partili ittifak fikir çatışması yaşar mı?

Milet İttifakı’nda yer alan partileri incelediğimizde siyasi konjonktür olarak sol blokta yer alan tek partinin CHP olduğu görülmektedir. CHP ittifak partileri arasında en fazla oy alan parti olmasının yanı sıra ittifakın bir anlamda kurucu partisi konumundadır. Diğer partiler ise siyasi olarak sağ blokta yer almalarına karşın kendi içerisinde; milliyetçi, muhafazakar, milli görüşçü, sağ merkez, sağ liberal gibi gruplara ayrılmaktadırlar. Bu şekilde farklı siyasi duruşların bu partiler içerisinde yer alması birlikteliğin partiler açısından zor olabileceği ebetteki büyük bir soru işaretini akıllara getirmektedir...

Ancak Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihine baktığımızda birçok koalisyon hükümeti yer almaktadır. Koalisyon hükümetlerinde de koalisyonun bir kanadında sol görüşlü bir parti bulunurken, diğer kanadında sağ muhafazakar partiler yer almaktadır. İttifakta yer alan partilerin çeşitli siyasi konularda fikir ayrılıklarına düşmesi kaçınılmazdır. Fakat bu geçmişte olduğu gibi bir koalisyon oluşturmalarına engel değil.  Öte yandan koalisyon dönemlerinde yaşanan fikir ayrılıklarının sebep olduğu olumsuzluklar da bu çeşitlilikle bir ittifakı değerlendirirken akıllara düşüyor. 

Siyasilerin birbirleri hakkında geçmiş söylemleri 

Siyasilerin birbirleri hakkında geçmişte söyledikleri cümleler üzerinden siyasileri eleştirmek sık kullanılan bir yöntemdir. 
Cumhur İttifakı’nın kurulma sürecinde  geçmişte dönemin Başbakanı Erdoğan ve MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin karşılıklı söylemlerini sık sık hatırlamıştık. Süleyman Soylu ve Numan Kurtulmuş’un farklı partilerde görev aldıkları süreçten AK Parti’nin önemli isimleri haline geliş süreçlerinde de benzer durumla karşılaştık, karşılaşmaya devam ediyoruz.  
Aynı durumun Millet İttifakı için de olacağı bir gerçektir. Madımak olayları ile aynı cümlede yer alıyor olması sebebiyle her zaman eleştirilen isim Temel Karamollaoğlu, Ak Parti iktidarının en önemli görevlerini üstlendikten sonra farklı siyasi partileri kuran Ali Babacan ve Ahmet Davutoğlu ve hatta bu partilerle yakından ilgili olduğu söylenen Abdullah Gül ismi de aynı bakışla benzer eleştiriler alacaklardır.

Altı Partili İttifaka dair önümüzdeki günlerin getireceklerini ve gelişmeleri Muhalif Analiz ile takip etmeye ve aktarmaya devam edeceğiz. 
 

Türkiye'de koalisyon hükûmetleri