Erdoğan ilk defa ilk turda kazanamadı! Sebepleri neler?

Muhalif seçmen sonuçtan mutsuz ancak ilk defa bir seçim ikinci tura kalıyor ve Erdoğan’ın karşısında da Türkiye’nin gelmiş geçmiş en geniş muhalefet bloğu yer alıyor.

1. İlk turda neler yaşandı?

Cumhurbaşkanı Erdoğan ilk turun en çok oy alanı oldu. Fakat bu seçimi kazanması için gereken yüzde 50+1’e yetmedi. Erdoğan ve Kılıçdaroğlu 28 Mayıs’ta yeniden karşıya karşıya gelecekler. Seçimin ikinci tura kalmasında ana faktör ise Milliyetçi aday Sinan Oğan oldu. Aldığı yüzde 5 oy kilit rol oynadı. 

Seçim öncesindeki anketlerde Kılıçdaroğlu’nun az bir farkla kazanacağı belirtiliyordu fakat sonuç kamuoyu yoklamalarındaki gibi olmadı. Erdoğan hem cumhurbaşkanlığı yarışında hem de Meclis’te üstünlük sağladı.

2. Erdoğan’ın karşı karşıya olduğu zorluklar neler?

2023 yılında Türkiye’deki en popüler siyasetçi yıllardır olduğu gibi halen Recep Tayyip Erdoğan. Ekonomideki büyük sıkıntılar kendisi ve partisinin bir nebze desteğini kaybetmesine neden oldu. Türkiye’de muhalefet partileri geçmiş dönemlerde çok nadir olarak bir araya gelebiliyor ve ciddi bir güç oluşturabiliyorlardı. Fakat Erdoğan bu defa Altılı Masa gibi toplumun birçok kesiminden oluşan bir blok ile karşı karşıya. 6 Şubat’taki depremlerde 50 binden fazla insan hayatını kaybetti. Hayata tutunlar ve muhalefetteki partiler, felaketin sorumlusu olarak hükümeti gösterdiler. Gerekli önlemlerin alınmaması, deprem sürecinin kötü yönetilmesi ve sonrasında halen bölgedeki insanlara iyi bir ortam sunamamaları gibi birçok sıkıntı mevcut.

3. Fiyatlar el yakıyor! Bunun sebebi ne?

Türkiye ekonomik anlamda son 20 yılın en kötü dönemini geçiriyor. Bu durumdan en çok etkilenen kitle ise Erdoğan’ın her daim destekçisi olan düşük gelirli kesim. Türkiye Ekim ayında enflasyonda yüzde 85,5 ile 24 yılın zirvesini görmüştü. Mart ayında ise bu oran ancak yüzde 50,5’e gerileyebildi. Pandemiden ve Ukrayna’daki savaştan dolayı birçok ülke enflasyon sorunu yaşadı, ancak Türkiye Erdoğan’ın ekonomi konusundaki tavrından dolayı bu sıkıntıların kat ve kat fazlasını gördü. Bu baskı altında Merkez Bankası faiz oranlarını da düşürdü. Hükümet; emekli maaşlarında, memur maaşlarında, asgari ücrette sürekli artışa da gitse vatandaşın satın alım gücündeki yetersizlik halen giderilemiyor. Erdoğan seçim sürecinde de oy kaygısı ile devlet memurları için artış yapacağını duyurdu.

4. Kılıçdaroğlu neyi temsil ediyor?

Kılıçdaroğlu’nun arkasında altı muhalif partinin desteği var. Millet İttifakı lideri, hukukun üstünlüğünü geri getirmeyi ve Batı ile uzaklaşan anlayışı onarma sözü veriyor. Kılıçdaroğlu ayrıca Erdoğan rejiminin ülke ekonomisine dair gerçekleri gizlediğini düşünüyor. 

Daha güçlü bir parlamentonun oluşturulacağı ve beş yıl önce getirilen cumhurbaşkanlığı sisteminin kaldırılacağının vaadi de verildi. Ayrıca Merkez Bankası’nın ‘özerk’ bir statüye kavuşacağı da belirtildi. Şu anda Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanı’nı ve para politikası komitesi üyelerini doğrudan atama ve görevden alma yetkisi var.

5. Erdoğan’ı hangi muhafazakar partiler destekliyor?

Hali hazırda ülkenin köklü sağcı partilerinden biri olan Milliyetçi Hareket Partisi Erdoğan’ın yanında yer alıyordu. Seçim sürecinde ise ittifaka 2-3 siyasal islamcı parti de dahil edildi. Bu partilerden birisi olan Hüda-Par, Hizbullah isimli Kürtçü militan grup ile ilişkili. Kürt-İslam devleti kurma amacında olan Hüda-Par’ın misyonuna dair bir yazı da kaleme almıştık. Partinin bağlantılı olduğu Hizbullah; Gaffar Okkan, Konca Kuriş gibi tanınmış isimlerin cinayetlerinden de sorumluydu.  Diğer dahil olan parti ise Yeniden Refah Partisi. Yeniden Refah’ın kurucusu aynı zamanda Erdoğan’ın da akıl hocası olan Necmettin Erbakan. Milli Görüş çizgisinde siyaset yapan partinin Türkiye için radikal görüşleri de bulunuyor. Genel Başkanları Fatih Erbakan zinayı yasaklayacaklarını vaat ederken, parti Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan kadın haklarına yönelik olan Uluslararası İstanbul Sözleşmesi’ne de karşıt.

6. Türkiye’deki seçimler dünya açısından neden önemli?

Türkiye iki kıtayı birbirine bağladığı ve bugünün istenmeyeni Rusya ile bağlantılı olduğu için stratejik açıdan önemli bir konumda. Ayrıca Amerika’nın ardından NATO’nun en büyük ordusuna da sahip. Ancak ABD ile ilişkiler Erdoğan hükümetinin Rusya’dan S-400 savunma sistemini satın alması ve İsveç’in NATO’ya üyeliğine itiraz etmesi yüzünden gerildi. Kılıçdaroğlu ise Türkiye’nin Batı’daki müttefikleriyle iyi ilişkiler güdeceği konusunda taahhüt veriyor. Erdoğan rejiminde gelen otoriterliğin de kaldırılacağı ifade ediliyor.