Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), bilim dünyasında çığır açacak bir başarıya daha imza attı. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda (LHC) yapılan son deneyde, laboratuvar ortamında şimdiye dek ulaşılan en yüksek sıcaklık elde edildi. Araştırmacılar, yaklaşık 5 trilyon santigrat dereceye ulaşarak yeni bir rekora imza attı.
Güneş'in çekirdeğinden 100 bin kat daha sıcak
Söz konusu sıcaklık, Güneş’in merkezinden yaklaşık 100 bin kat daha yüksek. Deney, CERN’in ALICE (A Large Ion Collider Experiment) adlı sisteminde gerçekleştirildi. Kurşun iyonları, ışık hızına yakın hızlarda çarpıştırılarak olağanüstü enerji açığa çıkarıldı. Bu sırada kuark-gluon plazması adı verilen, evrenin ilk saniyelerinde oluştuğu düşünülen madde formu gözlemlendi.
Evrenin ilk anlarını anlamaya yönelik deney
Deneyin amacı yalnızca sıcaklık rekoru kırmak değil. Evrenin doğum anına dair koşulları anlamak ve temel madde formlarını incelemek öncelikli hedef. Kuark-gluon plazması, evrenin oluşum sürecini daha net anlamak için kritik bir ipucu sunuyor.
Matematiksel modellemelerle ölçüm
Elde edilen sıcaklık doğrudan ölçülemiyor. Bilim insanları, çarpışmalar sonucu oluşan parçacıkların hareketleri ve dağılımlarını inceleyerek gelişmiş fiziksel ve matematiksel modeller yardımıyla sıcaklık tahmininde bulunuyor.
2012’deki rekor geride kaldı
Daha önceki rekor, 2012 yılında 15 milyon santigrat dereceyle kırılmıştı. Bu değer, Güneş’in çekirdeğiyle eşdeğerdi. Ancak son deney, bu sınırı büyük farkla aşarak fizik biliminin sınırlarını yeniden tanımladı.
Bilimin sınırlarını zorlayan başarı
CERN’in bu tarihi deneyi, insanlık tarihinin en ileri teknolojiyle gerçekleştirilmiş fiziksel gözlemlerinden biri olarak kayda geçti. Bu gelişme, yalnızca temel bilim açısından değil, aynı zamanda gelecekteki enerji ve teknoloji araştırmaları için de ilham kaynağı niteliğinde.
