İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 yılı Alfred Nobel Anısına Ekonomi Bilimlerinde İsveç Merkez Bankası Ödülünü Joel Mokyr, Philippe Aghion ve Peter Howitt’e verdi. Üç ekonomist, yenilik temelli ekonomik büyümeyi açıklamaları nedeniyle ödüle layık görüldü.
Yenilik ve Sürekli Büyüme
Akademi, karar gerekçesinde son iki yüzyılda gözlenen sürekli ekonomik büyümenin yoksulluğu azalttığını ve refahın temellerini attığını vurguladı. Mokyr, Aghion ve Howitt’in çalışmaları, bu büyümenin ardındaki itici gücün inovasyon olduğunu ortaya koyuyor. Yeni teknolojiler ve üretim yöntemleri eskilerin yerini alırken, bu süreç küresel yaşam standardını ve refahı artıran kalıcı büyümenin temelini oluşturuyor.
Joel Mokyr: Bilimsel Açıklama Olmadan İlerleme Olmaz
Northwestern Üniversitesi profesörü Joel Mokyr, tarihsel kaynakları kullanarak sürekli büyümenin nasıl “yeni normal” hâline geldiğini ortaya koydu. Mokyr’e göre, buluşların sürdürülebilir olması için bilimsel temellere dayalı açıklamalara ihtiyaç var. Ayrıca toplumların yeniliklere açık ve değişime izin veren yapıda olması önem taşıyor.
Philippe Aghion ve Peter Howitt: Yaratıcı Yıkımın Matematiği
Philippe Aghion ve Peter Howitt, 1992’de yayımladıkları makalede yaratıcı yıkım kavramını matematiksel bir modelle açıkladı. Yeni ve daha iyi bir ürün piyasaya çıktığında, eski ürünleri satan firmalar kaybeder; yenilik yaratıcı ve aynı zamanda yıkıcıdır. Araştırmaları, bu süreçte çatışmaların yapıcı biçimde yönetilmesi gerektiğini gösteriyor.
Laureatların Kariyerleri
Joel Mokyr, 1946 Leiden doğumlu ve Northwestern Üniversitesi’nde ekonomi ve tarih alanlarında ders veriyor. Philippe Aghion, 1956 Paris doğumlu, Collège de France, INSEAD ve LSE’de profesör olarak görev yapıyor. Peter Howitt, 1946 Kanada doğumlu, Brown Üniversitesi’nde profesör ve ekonomide büyüme teorileri ile yenilik/rekabet ilişkileri üzerine çalışmalar yürütüyor.
Toplam 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 950 bin dolar) değerindeki ödülün yarısı Joel Mokyr’e, diğer yarısı ise Philippe Aghion ve Peter Howitt’e ortak olarak verilecek.
