Texas A&M Üniversitesi’nden Prof. Dr. David Gaston, göz açıkken hapşırmanın göz küresini dışarı fırlatabileceği yönündeki yaygın inanışın bilimsel bir temeli olmadığını açıkladı.
Göz açıkken hapşırmak tehlikeli mi? Gözlerimiz dışarı fırlar mı? Bu sorular, yıllardır kulaktan kulağa dolaşan şehir efsanelerinin başında geliyor. Ancak Texas A&M Üniversitesi Tıp Fakültesi profesörlerinden Dr. David Gaston, bu iddiayı net bir dille yalanladı:
“Göz açıkken hapşırmak fiziken mümkündür ve bu durum göz kürelerinin dışarı çıkmasına yol açmaz.”
Peki Gözleri Neden Kapatıyoruz?
Gaston’a göre, hapşırırken gözleri kapatmak bilinçli bir tercih değil; vücudun otomatik savunma refleksi. Bu tepki, gözleri hapşırıkla birlikte burundan ve ağızdan yayılan mikroplar, mukus ve tahriş edici maddelerden korumayı amaçlıyor.
Purdue Üniversitesi klinik hemşire eğitmeni Meg Sorg da aynı görüşte:
“Hapşırma, burun boşluğunu tahriş edici etkenlerden temizlemek için verilen doğal bir savunma tepkisidir. Gözlerin kapanması, bu sürecin otomatik bir parçasıdır.”
Parlak Işık da Hapşırmayı Tetikleyebilir
Hapşırma sadece alerjiler ya da soğuk algınlığıyla sınırlı değil. Baharatlı yiyecekler, hatta parlak ışık gibi uyarıcılar da bu refleksi devreye sokabiliyor. Bazı insanlarda görülen “ışığa bağlı hapşırma refleksi”, doğrudan güneşe bakıldığında hapşırma krizine neden olabiliyor.
Basınç Göz Kaslarında Değil, Kan Damarlarında Hissediliyor
Gaston, halk arasında endişe yaratan “hapşırırken göz açık olursa göz fırlar” efsanesine net bir yanıt verdi:
“Hapşırma sırasında oluşan basınç göz kaslarına değil, genellikle burun ve yüz çevresindeki kan damarlarına etki eder. Göz küresi dışarı fırlamaz.”
Aşırı hapşırma sonrası geçici kızarıklık, morarma ya da yüz kaslarında hassasiyet oluşabileceğini belirten uzmanlar, bunun tıbbi açıdan olağan bir durum olduğunu ve göz sağlığı açısından kalıcı bir risk taşımadığını vurguluyor.
