Mutfağı toplarken tenceredeki kaynar suyu lavaboya dökmek, çoğu kişinin farkında bile olmadığı tehlikeli bir alışkanlık. Saniyelik bir işlem gibi görünen bu davranış, evlerdeki atık su tesisatına uzun vadede ciddi zararlar veriyor. Bu zararı anlamak, hem beklenmedik tamirat masraflarını hem de evde oluşabilecek hasarları önlemenin ilk adımı.
Günümüzde konutların büyük bölümünde PVC borular ve plastik bağlantı elemanları kullanılıyor. Ekonomik olan bu malzemeler, ani sıcaklık değişimlerine karşı oldukça hassas. Tesisatlar genellikle yaklaşık 65°C sıcaklığa dayanacak şekilde tasarlanıyor; oysa kaynar su 100°C civarında, yani bu sınırın hayli üzerinde.
Kaynar su boruya temas ettiğinde malzeme hızla genleşiyor, hemen ardından gelen soğuk suyla ani şekilde büzüşüyor. “Termal şok” olarak adlandırılan bu süreç:
Boru duvarlarında mikro çatlaklara,
Contalarda elastikiyet kaybına,
Ek yerlerinde deformasyon ve gevşemelere yol açıyor.
Bu hasar ilk etapta görünmüyor ancak zamanla birikiyor ve sistemin en zayıf noktası olan birleşim yerlerinde sızıntılara sebep oluyor.
Metal boru kullanan evlerde bile plastik contaların aynı risk altında olduğu belirtiliyor. Üstelik suyu dökerken koruma amaçlı soğuk suyu açmak, sıcaklık farkını daha da artırarak şok etkisini güçlendirebiliyor.
Kaynar Su ile Tıkanıklık Açmak da Riskli
Lavabo tıkanıklıklarını kaynar suyla açmaya çalışmak da önerilmiyor. Bu yöntem:
Eski metal borularda metal yorgunluğunu artırabiliyor,
Lavabo ve klozet gibi porselen yüzeylerde mikroskobik çatlaklara yol açarak kir ve kötü kokunun daha kolay tutunmasına neden olabiliyor.
Bu durumlar, daha büyük tesisat sorunlarının habercisi olabiliyor.
Peki Ne Yapmalı?
Tesisatı korumak için alınabilecek basit önlemler:
Kaynar suyu lavaboya dökmeden önce bir süre bekletip ılımasını sağlamak,
Acele ediliyorsa tencereye yavaş yavaş soğuk su ekleyerek sıcaklığı düşürmek,
Lavaboya kesinlikle yağ dökmemek ve atıkları uygun şekilde bertaraf etmek.
Bu küçük ama etkili alışkanlıklar, tesisatın ömrünü uzatırken ani patlaklar, büyük sızıntılar ve yüksek tamirat masraflarının da önüne geçiyor.
