Kadınların erkeklerden daha uzun yaşaması, yüzyıllardır merak konusu oldu. Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, bu farkın sadece insan genetiğine değil, hayvanlar alemindeki davranış biçimlerine de uzandığını ortaya koydu.
Science Advances dergisinde yayımlanan kapsamlı çalışmada, binin üzerinde hayvan türü incelendi. İnsanlarda kadınlar ortalama 5 yıl daha uzun yaşarken, memelilerin %72’sinde dişiler erkeklerden ortalama %12 daha uzun ömürlü. Bazı türlerde fark daha da belirgin; örneğin geyiklerde dişiler erkeklerin neredeyse iki katı kadar yaşayabiliyor. Kuşlarda ise erkekler genellikle dişilerden daha uzun ömürlü.
Tek başına kromozom farkı her şeyi açıklamıyor. Araştırmaya göre evrimsel “bedeller” de etkili: Çoğu memeli tek eşli değil; erkekler çiftleşme rekabeti için gösterişli özellikler geliştiriyor ve dövüşüyor. Bu durum hem fiziksel yaralanmalara hem de enerji kaybına yol açarak ömrü kısaltıyor. Tek eşli türlerde ise erkekler daha az “yıprandığı” için yaşam süreleri uzuyor.
Araştırmada dikkat çeken bir diğer bulgu ise ebeveynlik davranışıyla ilgili. Yavru bakımına aktif katılan cins, genellikle daha uzun yaşıyor. Örneğin şempanzelerde yavrular annelerinin yanında 10 yıla kadar kalabiliyor; bu da annenin uzun yaşamasının yavrunun hayatta kalma şansını artırdığı anlamına geliyor. İnsanlarda da çocuk bakımına aktif katılan babaların daha uzun yaşadığı gözlemleniyor.
