Antrenmanda harika.
Teknik temiz, tempo yüksek, özgüven yerinde.
Ama maç geliyor…
Aynı sporcu sanki sahada yok.
Hatalar artıyor, cesaret azalıyor, performans düşüyor.
Bu durum spor dünyasında çok sık duyduğumuz bir cümleyle özetleniyor:
“Antrenmanda var, maçta yok.”
Peki gerçekten sorun teknik mi?
Yoksa gözden kaçan başka bir şey mi var?
Bu Bir Yetenek Sorunu Değil
Önce şu gerçeği netleştirelim:
Antrenmanda iyi olan bir sporcu yeteneğini kaybetmez.
Kaslar, refleksler, öğrenilen beceriler maç günü bir anda yok olmaz.
Sorun genellikle zihinde başlar.
1. Maç = Tehdit Algısı
Antrenman güvenli bir alandır.
Hata yapabilirsin, kimse seni yargılamaz, skor yazılmaz.
Maç ise sporcu için çoğu zaman şuna dönüşür:
* “Ya kaybedersem?”
* “Ya hata yaparsam?”
* “Ya hayal kırıklığı yaratırsam?”
Beyin bu ortamı tehdit olarak algıladığında:
* Kaslar gerilir
* Nefes bozulur
* Dikkat daralır
Sonuç:
Antrenmanda otomatik yapılan beceriler, maçta kilitlenir.
2. Performans Kaygısı ve Kontrol İhtiyacı
Birçok sporcu maçta şunu yapmaya çalışır:
“Hata yapmamalıyım.”
Bu düşünce masum gibi görünür ama çok tehlikelidir.
Çünkü sporcu:
* Oyuna değil sonuca odaklanır
* Akışta kalmak yerine kendini izlemeye başlar
Ve performans doğal ritmini kaybeder.
3. Dış Baskı: Aile, Antrenör, Beklentiler
Bazı çocuklar ve genç sporcular için maç sadece bir maç değildir:
* Aile mutlu olacak mı?
* Antrenör ne düşünecek?
* Tribün beni izliyor mu?
Bu sorular arttıkça sporcu şunu hisseder:
“Bu maç benim değerimi belirliyor.”
Bu yük, performansı taşınamaz hale getirir.
4. Antrenman–Maç Farkı Çalışılmıyor
Birçok sporcu antrenmanda:
* Teknik çalışır
* Fizik çalışır
Ama maç zihniyeti hiç çalışılmaz.
Oysa maç:
* Belirsizliktir
* Hata ihtimalidir
* Duygu yönetimi gerektirir
Zihinsel olarak hazırlanılmayan maç, sürpriz etkisi yaratır.
Ne Yapılmalı?
Bu sendromun çözümü:
* “Daha çok çalış” demek değildir
* “Kendine güven” demek hiç değildir
Çözüm:
* Zihinsel antrenman
* Maça özel nefes ve odak rutinleri
* Hata sonrası toparlanma becerileri
* Performansı sonuçtan ayırmayı öğrenmek
Sporcu şunu fark ettiğinde değişim başlar:
“Ben maçta da antrenmandaki halime geri dönebilirim.”
Son Söz
“Antrenmanda var, maçta yok” bir etiket değil, bir sinyaldir.
Bize şunu söyler:
Bu sporcu daha fazla baskıya değil, daha fazla zihinsel desteğe ihtiyaç duyuyor.
Çünkü sahadaki performans, önce zihinde başlar.
Uzm. Psk. Ayça Girgin
Spor Psikolojisi & Performans Danışmanlığı
