Peşpeşe hava sahamıza giren İHA’ların sırrı ve oluşturduğu endişe
Anadolu semalarında son dönemde yabancı İHA’ları görüyoruz. Birisi Türk F16’larınca düşürüldü. İkisi ise bilinmeyen nedenlerden dolayı düşmüş olarak bulundu.
Son olarak Balıkesir'in Manyas ilçesine bağlı Salur köyünde bir İHA boş araziye düşmüş olarak köylüler tarafından bulundu ve güvenlik güçlerine bildirildi. Jandarma ekipleri dağılan İHA parçalarını toplayarak incelenmek üzere Ankara’ya gönderdi. Milli Savunma Bakanlığı ise İHA’ya ilişkin görüntülerin eski olduğu bilgisini paylaştı.
Geçtiğimiz günlerde de Çankırı ve Kocaeli’de iki İHA’dan ilki takiple düşürülmüş, diğeri de düşmüş olarak bulunmuştu. Kocaeli’de düşen İHA’nın İçişleri Bakanlığı’nca Rus menşeli ve keşif-gözetleme amaçlı olarak kullanılan Orlan-10 tipi olduğunu açıklad. Diğer iki İHA’nın menşei ise henüz açıklanmış değil, ancak onların da Rus yapımı olma olasılığı yüksek.
HAVA SAVUNMA SİSTEMLERİMİZE İLİŞKİN ENDİŞE OLUŞUYOR
Peki son dönemde hava sahamızda cirit atan İHA’lar hava sahamıza girer girmez neden farkedilmiyor ve kontrol altına alınamıyor veya imha edilemiyor? Bu tablo, hava savunma sistemlerimizle ilgi soru işaretlerine neden oluyor ister istemez. Kamuoyunun kafası hava savunma alanında bir zafiyet olup olmadığı konusunda karışıyor. Yetkililerin net açıklamalar yapmaması da endişe bulutlarının oluşmasına yol açıyor. Ankara yakınlarına kadar gelen bir İHA’nın bir de SİHA olduğunu, yani silahlı insansız hava aracı olduğunu düşünün… Günümüzde keşif amaçlı İHA ve saldırı amaçlı SİHA’ların kontrolü büyük önem taşıyor. Hava savunma sistemlerinin bu araçları ‘yakalayamama’ olasılığı da var tabii. Bu nedenle nasıl ilave önlemler alınabileceği hususunda kafa yormak gerekiyor.
Birisinin Rus menşeli olduğu kesinleşen ve diğerlerinin de Rus menşeli olduğu yüksek olasılık gösteren İHA’ların Rusya-Ukrayna savaşı kaynaklı faaliyetten dolayı yolunu şaşırmış olması mümkün mü? Münkün… Bu iyi niyetli, iyimser bir yorum…
ABD-RUSYA REKABETİNİN TÜRKİYE’YE YANSIMASI MI?
Peki bir de şeytanın avukatlığını yapalım; son dönemde ABD Büyükelçisi Tom Barracak’ın TSK envanterindeki Rus menşeli S-400’lerle ilgili yaptığı açıklamalar ve S-400’lerin iadesi konusunun gündeme gelmesine ilişkin olarak Rusya, Türkiye’ye bir mesaj veriyor olabilir mi? Öyle ya, uzun süredir süren Rusya-Ukrayna savaşı sürerken perşpeşe üç İHA Türk hava sahasına girmiyor de S-400 meselesi tartışılırken giriyor. Rusya, ayrıca Karadeniz’deki Türk gemisine zarar veriyor, vb. Meseleye stratejik bakıldığında ve ABD-Rusya rekabetinin Türkiye üzerinde de cereyanı dikkate alındığında “olmaz, olmaz” diyesi geliyor insanın.
YENİ TEHDİTLERE KARŞI DİNAMİK VE YENİ İLAVE ÖNLEMLER
Son İHA gelişmelerinden şu sonucu çıkarmak gerektiği kanısındayım: silahlanma ve savunma önceliklerini gelişen yeni tehditlere ve savaş ortamındaki değişikliklere, yeniliklere göre belirlemek gerekiyor. Şunu da saptamak durumundayız: Türkiye’nin kıyısındaki Rusya-Ukrayna savaşı sanki bir yıpratma savaşına dönmüş durumda. Barış da uzak gözüküyor, nihai amaçlara da erişme de her ikit taraf açısından. İşin ilginç tarafı, Türkiye iki devletle de temaslı.
Rusya-Ukrayna savaşı ile ve S-400’lerle ilgili gözüken İHA’larla ilgili gelişmelere ilişkin değerledirmemi CHP’nin milli savunma alanındaki genel başkan yardımcısı Yankı Bağcıoğlu’nun uyarılarıyla noktalayacağım. Bağcıoğlu, dört maddede alınacak önlemelere vurgu yapıyor sonunda diyor ki; “En önemlisi; tedbirler etkinlikle ve ivedilikle alınmalı, zafiyet gösterilmemeli, caydırıcılık sağlanmalı; bu durumdan fayda sağlamaya çalışacak devlet veya devlet dışı oluşumlara fırsat verilmemelidir.” Söz konusu dört madde şöyle:
1- İHA / Dron günümüzün artan ve teknolojik gelişmelere paralel olarak daha da artacak tehdidi.
2- Stratejik ve kritik tesislerde denizden güvenlik dahil kuvvet koruma tedbirleri artırılmalı.
3- Savunma sanayi bu tehdide karşı devam eden çalışmaları hızlandırmalı.
4- Yurt içinden atılma ihtimaline karşı toplumsal farkındalık sağlanmalı ve kolluk kuvvetleri ilave tedbirler almalı.
