Sürekli iş hakkında düşünmeyi nasıl durdurabilirsiniz?

Muhalif Özel – Oğuz Büber

Birçok insan gece yatarken iş düşünmemek için çeşitli teknikler bulmaya çalışıyor. Çünkü bulamadıkları durumda; bir yerden bir yere kargolanması gereken ürünler olabilir, unutmaması gereken toplantı notları olabilir, araması gereken müşteri olabilir binlerce senaryo kafasında dönecek.

Farkında olmadan rüyada bir senaryo başladı mı da, sanki çalışıyormuş gibi saatlerce o kurguyu yaşarız.

Uzmanlar ne diyor peki bu konuda?

İnsanların işle ilgili streslerinin büyük çoğunluğunun mesai saatleri haricinde yaşandığı keşfedildi: İşe gidip gelirken, aile ya da arkadaşlarla bir aradayken veya gecenin bir yarısı gibi.

İşteyken işe o kadar odaklanırız ki o anda ne kadar stresli olduğumuzu fark etmeyiz. Ama sonrasında boş zamanlarımızda endişelerimiz düşüncelerimizi ele geçirir. İşimizdeki sorunlar ısrarcı ve tekrarlayıcı bir şekilde zihnimizde dolaşır.

Bu aksiyon her yaşandığında stresimiz daha da yükseliyor. Ruminasyon, bozulmuş uyku durumu ve aile çatışmasıyla ilgilendirilmiştir. Bu yıl yayınlanan bir çalışmaya göre ise işle ilgili ruminasyon; yorgunluk ve tükenmişliğin en güçlü belirleyicilerinden biri olmuştur.

Ruminasyon nedir?

Zihinde tekrarlayıcı bir şekilde devam eden olumsuz düşüncelere ruminasyon denir. Bir diğer adı zihinsel geviş getirme ya da zihinsel uğraştır.

Bu düşüncelere son vermek için kullanabilecek en iyi yöntemler nelerdir?

Günlük tutmak

Problemi yaşayan kişilere, her hafta işle ilgili sorunlarını tekrar tekrar düşünmek için ayırdıkları saatlerde bir düşünme günlüğü” tutmaları öneriliyor.

Günlük tutan hastalar, ilk yıllarında haftada 14 saat uzun uzun düşündükleri gördüler ve dehşete düştüler.

Uzmanlara göre de ortalama ‘geviş getirme’ süresi 10 ile 20 saat arasındaydı. Bu saatleri fazla mesai olarak düşünebilirsiniz ama karşılığını almıyorsunuz değil mi diye de vurgulanıyor. Yani iş için ayrılmış maaş alınmayan süreler…

Sınırlarınızı çizin

Gününüzün işle ilgili bölümü bittiğinde, çizginizi çekin ve bunu sürdürme konusunda ciddi bir tutum gösterin.

İş modundan ev moduna geçişinizi bilinçaltınıza işleyin: Eve gittiğinizde kıyafetlerinizi değiştirin, en sevdiğiniz diziyi izleyin ya da bir arkadaşınızla buluşmak için dışarı çıkın. Bunları yaparak sadece işi eve sokmamakla kalmaz kendinize ait bir alan oluşturmuş, insanlarla ilişki kurmak için de bir fırsat yaratmış olursunuz. 

Teknolojinin de çok düşünme konusunda sizi etkilediğini unutmayın. Bu yüzden e-posta ve iş yeri mesajlaşma uygulamaları bildirimlerini belirli bir saatten sonrası için kapatın. İllaki kontrol etmeniz gerekiyorsa süreci belirli bir zaman aralığına oturtun. Böyle yaparak gecenin diğer saatlerinde aklınızda bir acaba sorusu kalmayacaktır.

Ruminatif düşünceleri üretkenliğe dönüştürme

İşten arta kalan zamanlarda durmadan iş hakkında düşünmemizin duygusal sağlığımızı negatif yönde etkileyebileceğine yönelik birçok kanıt mevcut fakat sorunlara yaratıcı çözümler bulma konusunda pozitif etki yarattığı görülmüyor.

Bu yüzden kendimize şu soruyu sormalıyız: Bu durumla ilgili yapabileceğim bir şey var mı? Varsa nedir?

Bir takım kaygılar çözülmesi gereken sorunlar olarak listelenmelidir.  Bu, yeni işe başlayan birinin belli şeyleri sizden iyi yaptığına ilişkin de olabilir. O kişinin hangi noktalarda sizden iyi olduğu, hangi noktalarda sizden geri kaldığı üzerine tespitler yapılarak; bilinç altında onlarca, yüzlerce saat düşünmenin önüne geçilebilir. 

Fişten çekme ve yeniden şarj etme farklı şeyler

Gün sonunda zihninizi fişten çekme derin düşünmeyi durdurmaz fakat yeniden şarj etmek durdurur. 

Yeniden şarj etmek metaforu ise mutlu olacağınız bir aktiviteyi yapmak aslında. Zihinsel olarak enerji dolu hissetmenizi ve yaptığınız için kendinizde memnuniyet yaratacak bir aktivite. Egzersiz, el işi ya da meditasyon. Aklınıza gelebilecek bu tür etkinlikler…

Dikkatini dağıt

Ruminasyon döngüsünü kırabilen tekniklerden birisi de dikkat dağıtma. Zihninizde yer alanları terk ederek farklı bir probleme odaklanma diyebiliriz kısmen. Ama burada problem daha çok çapraz bulmaca ya da kelime oyunu gibi odaklanma ve dikkat isteyen etkinlikler. Gecenin bir yarısı ise bu tip beyin fırtınaları ile zihin yorularak uykuya dalınabilir.