Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, Cumhuriyetin 100. yılını bir sergi ve kitapla kutlamaya hazırlığında. 29 Ekim 1923 - 29 Ekim 1924 tarihleri arasında Türkiye’de yaşanan pek çoğu ilk defa anlatılan gündelik hayata dair ilginç olaylar, spor ve dans müsabakaları, kültür sanat hayatından haberler, karikatürler ve belgesel filmlerle desteklenen sergi, ziyaretçilerine o dönemin atmosferini yaşatmak için yansıtılıyor.
“Cumhuriyet’in İlk Yılı” sergisi, 16 Haziran - 3 Eylül 2023 tarihleri arasında Yapı Kredi Galeri’de ziyaret edilebilir.
29 Ekim 1924, Cumhuriyet’in ilk yıl dönümünde İstanbul’da caddeler bayramı kutlayanlarla dolu
29 Ekim 1923’te ilan edilen ve yüzüncü yaşını kutladığımız Cumhuriyet’in en yoğun yılı tereddütsüz ilk yılıdır. Yıllarca süren savaşlardan, salgın hastalıklardan, geçim sıkıntısından yorgun düşmüş bir halk... Siyasi tartışmalar, ekonomik sorunlar, nüfus mübadelesi, idari yapıdan eğitime, yargı sisteminden belediyelere kadar her alanda yapılan yenilikler, Anayasa’nın kabulü, halifeliğin kaldırılması, laiklik yönünde yapılan köklü değişimler ve ülkenin yeniden inşa edilmesi...
Tüm bunlar olurken bir yandan da günlük yaşam yeni kitapların yayımlanması, sinemalarda gösterilen filmler, tiyatro oyunları, konserler ve spor karşılaşmalarıyla devam eder. Tüm zorluklara karşın umut hep vardır, bayramlar da kutlanır, Hıdırellez’de mesire alanlarına da gidilir, balo salonlarında dans da edilir. Cumhuriyet’in ilk yılında, muhalif seslerin yanı sıra, Meclis’te mebusların, Gazi Paşa’yı karşılayan halkın, grevlerde işçilerin, genel afla salınan mahkûmların, valiliğe şikâyete giden kadın ve çocukların, kısaca her kesimden halkın ortak sloganı şudur: “Yaşasın Cumhuriyet!”
Bu görkemli dönemin belli başlı siyasi ve ekonomik gelişmelerinin yanı sıra bütün bu ayrıntıları da okura yansıtmayı amaçlayan “Cumhuriyet’in İlk Yılı” sergisi, Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan aynı isimli kitaptan yola çıkılarak hazırlandı. O yıllarda çıkan gazete ve dergilerin titiz bir taraması yapılarak Banu İşlet, Binnur Mörel Büyükertan ve Eser Demirkan tarafından hazırlanan Cumhuriyet’in İlk Yılı kitabında Cumhuriyet’in kurulduğu yıl yaşanan olaylar kronolojik bir sırayla sunuldu.
23 Haziran 1924, 1924 yılında kız liselerinde tek onuncu sınıfı bitirenlere diploma verilecektir. Bu hanımlar eskiden olduğu gibi yüksek mekteplerle, Darülfünun’a kabul edileceklerdir. Eylül ayından itibaren ise kız liseleri öğrencilerinin on bir senelik tahsil görmeleri gerekmektedir. (Çapa Kız Öğretmen Okulu öğrencileri.)
Cumhuriyet’in ilk yılları genellikle yaşanan önemli siyasi ve toplumsal anlarla anlatılır. Hayatın günlük akışında yaşanan ilginç olaylar ise nispeten daha az bilinir. 29 Ekim 1923 - 29 Ekim 1924 arasındaki o günlerde Türkiye’de neler oluyor, toplum nasıl yaşıyor, neler konuşuyor, neler seyrediyor, nasıl eğleniyordu?
“Cumhuriyet’in İlk Yılı” sergisi, bu soruları yaşanan ilginç anların belgeleri eşliğinde cevaplıyor. Cumhuriyet’in ilanı ve ilk yılı kutlamaları, Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nin kazanıldığı Dumlupınar’da 30 Ağustos 1924’te yapılan büyük merasim ve 5-6 Ekim 1924’te İstanbul’un Kurtuluşu’nun ilk yıl kutlamaları serginin merkezine yerleştirdi.
Sergi, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yılını gazete ve dergi sayfalarında yer alan ilginç olayların görsel belgeleriyle izleyicisine yeniden yaşatmayı hedefliyor. Bu örnekler, basının o günkü haber dili, sayfa düzeni, grafik anlatımı hakkında da bilgi veriyor. Bir yıl içinde yaşanan günlük hayatın eğlenceli ve renkli enstantaneleri kültür sanat, spor ve eğlence alanlarından seçilen fotoğraflar, karikatürler, reklam ve belgesel filmlerden kesitlerle sergileniyor. Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı yurt gezileri ülkenin yeniden inşası için başlatılan hamleler de bu ilk yılın anlatısı içinde yer alıyor.
Küratörlüğünü Cengiz Kahraman’ın, sergi tasarımını ise Yeşim Demir Pröhl’ün yaptığı “Cumhuriyet’in İlk Yılı” sergisi, 16 Haziran - 3 Eylül 2023 tarihleri arasında Yapı Kredi Kültür Sanat’ta görülebilir.
Sergi Etkinlikleri
Sergi Konuşmaları
15 Haziran Perşembe günü saat 19:30’da Loca’da yapılacak etkinlikte küratör Cengiz Kahraman, kitabın proje koordinatörü Binnur Mörel Büyükertan ve serginin tasarımını yapan Yeşim Demir Pröhl serginin kavramsal çerçevesini, ele aldığı konuları ve hazırlık sürecini anlatacaklar. Herkese açık ve ücretsiz olan etkinliğin moderatörü Didem Yazıcı.
Harf’ten ve Nota’dan Dinleti Dizisi
“Yaşasın Cumhuriyet”
17 Haziran Cumartesi günü saat: 17:00’da Loca’da yapılacak “Yaşasın Cumhuriyet!” konserinde Harf’ten ve Nota’dan dinleti dizisinin sanatçıları, kitabın içerdiği repertuvarın yanı sıra Cumhuriyet’in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ’un ruh iklimini oluşturan eserleri yorumlayacaklar. Etkinliğin biletleri Biletix’te.
Solist: Güzin Değişmez
Tanbur: Birol Yayla
Kemençe: Lütfiye Özer
Kanun: Taner Sayacıoğlu
Viyolonsel: Volkan Ertem
Ritim: Ferruh Yarkın
Koordinatör: Ahsen Erdoğan
Hazırlayan/ Sunan: Nurinisa Eroğlu
Yorum Yazın