Beynimiz duygusal olayları neden bu kadar net hatırlıyor? Nature dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, beyindeki “astroglia” ya da “astrozit” adı verilen hücreler, anıların uzun süreli belleğe aktarılmasında kilit rol oynuyor.
Astrositler, merkezi sinir sisteminde nöronları destekleyen ve koruyan yıldız şekilli hücreler olarak biliniyor. Ancak Japonya’daki RIKEN Beyin Bilimi Merkezi’nden sinirbilimci Jun Nagai ve ekibinin yürüttüğü bu araştırma, astrogliaların yalnızca destekleyici değil, hafızayı yönlendiren aktif hücreler olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya göre, astroglialar tekrarlanan duygusal deneyimlerle doğrudan harekete geçiyor. Bilim insanları, bu bulguların travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve Alzheimer gibi hafızayı etkileyen hastalıkların tedavisinde çığır açabileceğini söylüyor.
“Belirli bir anının uzun süreli olarak nasıl saklandığı sorusuna yanıt bulduk,” diyen Nagai, “Astrogliaları inceleyerek beynin önemli anıları nasıl filtrelediğini hücresel düzeyde anlamaya başladık,” ifadelerini kullandı.
Araştırmada, farelere uygulanan klasik korku koşullanması testinde, amigdala bölgesindeki astrogliaların özellikle anı yeniden hatırlandığında aktif hale geldiği gözlemlendi. Bu durum, astrogliaların yalnızca ilk deneyime değil, anıların yeniden çağrılmasına tepki verdiğini gösterdi.
Daha derin analizlerde, bu hücrelerin noradrenerjik reseptörler aracılığıyla nöronlarla iletişim kurduğu ve moleküler tepkilerinin günlerce sürebildiği belirlendi.
Nagai’ye göre bu süreç, beynin önemli anıları nasıl kalıcı hale getirdiğini açıklıyor:
“Astroglialar bir şeylerin korkutucu olduğunu ‘biliyor’ ve tepkileri saatler hatta günler sürüyor.”
Uzmanlara göre bu çalışma, hafızayı sadece nöronların değil, astrogliaların da şekillendirdiğini göstererek sinirbilim anlayışında “nörosentrik” dönemden “astrosentrik” bir yaklaşıma geçişin yolunu açabilir.
Araştırmanın ortak yazarlarından Dr. Zubiaurre, bulguların yalnızca sağlıklı bireylerde değil, Alzheimer gibi hastalıklarda da yeni tedavi yollarına kapı aralayabileceğini vurguluyor.
