Kanun yararına bozma, Türk hukuk sisteminde, temyiz incelemesi sonucunda verilen kararların kanuna aykırı olması durumunda, Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Başsavcılığı'nın talebi üzerine Yargıtay tarafından yapılan bir olağanüstü kanun yoludur. Bu işlem, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 309 ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 363 ile düzenlenmiştir.
Temel Özellikleri:
1. Amaç: Hukukun doğru uygulanmasını sağlamak ve içtihat birliğini temin etmektir. Kanun yararına bozma, kararın kesinleşmiş olmasına rağmen hukuka aykırılıkların düzeltilmesi için kullanılır.
2. Kapsam:
- Kesinleşmiş mahkeme kararlarındaki hukuka aykırılıklar için uygulanır.
- Kararın esasına değil, hukuki hatalarına odaklanır (örneğin, yanlış kanun maddesi uygulanması, usul hatası).
3. Başvuru Merci:
- Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Başsavcılığı, kanun yararına bozma talebinde bulunabilir.
- Taraflar doğrudan başvuramaz; ancak tarafların şikayeti üzerine Bakanlık veya Başsavcılık harekete geçebilir.
4. Sonuçları:
- Bozma, kararın esasına etki etmez; yani hükmün sonucu (örneğin, mahkumiyet veya beraat) değişmez.
- Tarafların lehine veya aleyhine sonuç doğurmaz, sadece hukuki hata düzeltilir.
- Yargıtay, hukuka aykırılığı giderir ve kararın doğru uygulanmasını sağlar.
5. Süre: Kesinleşmiş kararlara karşı kanun yararına bozma için genellikle süre sınırı yoktur, ancak hukuka aykırılığın tespit edilmesi gerekir.
Örnek Durumlar:
- Mahkemenin yanlış kanun maddesi uygulaması.
- Usulüne aykırı karar verilmesi (örneğin, savunma hakkının ihlali).
- Hükmün gerekçesiz veya yetersiz gerekçeyle verilmesi.
Bu yol, adaletin sağlanması ve hukukun üstünlüğünün korunması için önemli bir denetim mekanizmasıdır. Daha fazla detay için CMK madde 309 veya HMK madde 363’ü inceleyebilirsiniz.
