DEHB Nedir?
Nörogelişimsel bir bozukluk olan DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu), çocuklarda hiperaktif hareketler, dikkat dağınıklığı, odaklanamama, konsantrasyon bozukluğu ve dürtüsel davranışlar ortaya çıkaran bir durumdur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireylerde, beynin dikkati ve sosyal muhakemeyi kontrol eden bölgeleri zayıftır. Daha çok çocuklarda görülsede tüm bir yaşama yayılabilir.
ADHD Nedir?
Attention-deficit and hyperactivity disorder kelimelerinin kısaltması olan ADHD, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu anlamına gelir. ADHD özellikle çocukluk çağında çok fazla karşılaşılan nörodavranışsal bozukluktur. Dikkat etmede zorluk, hiperaktivite ve dürtüsellik ile karakterizedir.
DEHB'nin sebebi nedir?
Genetik yatkınlığın söz konusu olduğu DEHB'in nedeni hala tam olarak ortaya konamamış olsa da, DEHB'i bulunan kişilerde yapılan kontrollerde ortak bazı noktalar keşfedilmiştir. Bunlar bir çoğunda beyinde bir tür kimyasal olan dopamin seviyesinin düşük olması ve sosyal muhakemeyi kontrol etmeyi sağlayan beynin ilgili bölümünün diğer alanlara göre daha zayıf çalıştığıdır.
Yine bir başka araştırmaya göre, beyindeki yapısal farklılılardan biri olarak DEHB'i bulunan kişilerde daha az gri madde hacmi tespit edilmiştir. Bu gri madde kişinin konuşma, oto kontrol, karar verme ve kas kontrolü fonksiyonlarında etkindir.
Erkek çocuklarda yaygınlığı 2-3 kat daha fazla olan hiperaktivite sorununun oluşmasında; biyolojik, psikolojik, genetik ve sosyal etkenlerin katkısı olduğu düşünülmektedir. Dikkat eksikliği bulunan kişilerde ortak olarak, genetik geçiş(ebeveyn veya kardeşte bulunması), beyin hasarına neden olan travma, anne karnında ya da erken yaşlarda çeşitli çevresel risklere maruz kalma, hamilelik sürecinde alkol ile sigara kullanımı ve erken doğum gibi bulgular tespit edilmiştir.
DEHB nasıl fark edilir? DEHB Belirtileri Nelerdir?
Çocuğunuz gereksiz yere sağa sola koşturup sürekli hareket halindeyse, gereğinden fazla konuşuyorsa, sakin bir şekilde kalamayıp sürekli el ve ayaklarını oynatıyorsa bu belirtiler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna işaret edebilir. Hiperaktivite olmadan, sessiz, çekingen, kendi halinde, yavaş ve dalgın çocuklara “Dikkat eksikliği bozukluğu” tanısı konulabilir. Hiperaktivite bozukluğu genellikle bebeklik döneminde ortaya çıkar ve ancak çocuk okula başladığında belirginleşir.
Genel olarak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) belirtileri şunlardır:
DEHB'li çocuklar sürekli kıpır kıpır hareket halindedirler
Başkaları konuşurken dinlemek için odaklanmazlar
Sessiz oyun oynayamazlar
Dikkatleri kolay bir şekilde dağılır
Sıklıkla başkalarının sözünü keserler
Düşünmeden hareket etme eğilimi vardır
Amaçsızca koşup, tırmanmaya çalışırlar
Çok konuşurlar
Bir şeyleri kaybedip, unutmaları sık sık yaşanabilir
Görevleri tamamlamada zorlanırlar, sıkılıp başka bir şeyle ilgilenmeye başlarlar
Dikkat eksikliği belirtileri
Dikkatin kolay dağılması
Dürtüsellik
Zihnini zorlaması gereken işlerden kaçınıp, sıkılmak
Sonuçlarını düşünmeden ani davranışlar sergileme
Aktiviteden çabuk sıkılıp, farklı bir şeye yönelmek
Unutkanlık
Ders başarı ortalamasının altında kalmak
Odaklanamamak
Göz teması kurmamak
Detaylara dikkat etmemek
Anlatılanları dinlememek
Talimatları uygulamamak
