ABD’de yürütülen yeni bir bilimsel çalışma, göz tembelliği (ambliyopi) tedavisinde ezber bozacak bir yöntemin mümkün olabileceğini gösterdi. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmacıları, retinayı kısa süreliğine devre dışı bırakmanın görme sistemini yeniden şekillendirebildiğini ve çocukluk döneminin dışına taşan bir tedavi kapısı açabileceğini ortaya koydu.
Hakemli dergi Cell Reports’ta yayımlanan araştırmada, bilim insanları retina uyuşturulduğunda görme sisteminin adeta “sıfırlandığını” ve beynin baskılanan gözden gelen sinyalleri yeniden kabul etmeye başladığını tespit etti. Bu gelişme, yalnızca bebeklik yıllarında etkili olan mevcut tedavilere alternatif oluşturabilecek nitelikte.
Farelerde şaşırtıcı iyileşme
Ekip, ambliyopik farelerin gözlerine anestezik madde enjekte ederek retinayı iki gün boyunca geçici olarak etkisiz hale getirdi. Sürecin ardından görme korteksindeki nöronal aktivite incelendi ve yıllardır zayıf kalan gözün beynine gönderdiği sinyallerin, sağlıklı gözle neredeyse aynı seviyeye ulaştığı görüldü.
Bu bulgu, retinanın “fabri̇ka ayarlarına” döndüğünü, yani erken gelişim döneminde olduğu gibi yeniden yapılanabildiğini kanıtlıyor.
Bilim dünyasında büyük yankı
Araştırmacılar, lateral genikulat nukleus adı verilen ve gözden gelen sinyallerin beyne aktarıldığı sinir ağının bu iyileşmede kilit rol oynadığını belirtti. Daha önce 2008’de yapılan bir çalışmada tek göz devre dışı kaldığında nöronların senkronize elektrik sinyalleri gönderdiği keşfedilmişti. Bu yeni deney, bu sinyal patlamalarının görsel iyileşmede kritik olduğunu doğruladı.
“İhtiyatlı iyimserlik” mesajı
Uzmanlar, bulguların insanlarda uygulanabilirliğini araştırmak için daha uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurgulasa da yöntemin büyük bir umut vadettiğini belirtiyor:
“Bu sonuçlar, insan ambliyopisine yönelik yeni bir tedavi yönteminin geliştirilebileceğine dair ihtiyatlı bir iyimserlik yaratıyor.”
Yeni yöntem, ileride özellikle yetişkinlerde kalıcı göz tembelliği tedavisinde devrim yaratabilecek potansiyele sahip.
