Binlerce genç "Bedelli Affı" bekliyor

Yeni Askeralma Kanunu, 25 Haziran 2019 tarihinde mecliste kabul edilmiş ve askerlik için birçok düzenleme getirmişti. Kabul edilen kanunla beraber lise ve dengi okullardan mezun olanlar için tecil yaşı 29’dan 22’ye düşürülmüş ve bedelli askerlik kalıcı hale getirilmişti. Tecil yaşının düşürülmesiyle yoklama başvurusu gelen birçok genç kaçak duruma düşmesi öngörülmüş ve daha önce kaçak halde, bakaya halde olanlar için geçici bir madde eklenmişti. Bu maddeye göre hangi nedenle olursa olsun fiili askerlik hizmetine başlamamış olanlar 1 Kasım 2019 tarihine kadar  peşin ödeme yapma şartıyla bedelli askerlik başvurusunda bulunabilecekti.

Fakat bu tarihten sonra birçok genç, yeni kanundaki tecil yaşının düşmesinden habersiz olmuş, eğitimini yarıda bırakmış veya istemeden bakaya düşmesiyle bedelli askerlik hakkını kaçırmıştır.

Bu durumu ilk kez dilen getiren kişi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya olmuştur. Kaya, 28 Temmuz 2020 tarihinde TBMM’de yaptığı konuşmada, tecil yaşının 29’dan 22’ye düşürülmesinden habersiz binlerce genç olduğunu, mağduriyet yaşandığını ve bu giderilmesi için bir “Bedelli Affı” çıkması gerektiğini ifade etmiştir.

Kaya’nın konuşması şöyle:

“Tecil yaşının düşürülmesiyle birlikte binlerce gencimiz, haberleri olmadan, yoklama kaçağı durumuna düşürülmüştür. Yoklama kaçağı durumuna düşürülen bu gençlerimiz bedelli askerlik yapma ve üniversiteye girme haklarını kaybetmiştir. Bu gençlerimizin hiçbir suçu, kabahati yoktur. Kabahat onları habersizce yoklama kaçağı durumuna düşürenlerindir. Sayıları 500 bini bulan bu gençlerimizin psikolojileri bozulmuş, hayatları karartılmıştır. Bu gençlerimiz bizlerden ne iş ne aş ne atama ne kadro ne maaş istiyorlar, sadece adalet istiyorlar. Bizler de anne babayız, ortada büyük bir haksızlık var, hep birlikte bu haksızlığı düzeltmemiz gerekiyor.

Buradan Millî Savunma Bakanlığı yetkililerine sesleniyorum: Elinizi vicdanınıza koyun ve 7179 Askeralma Kanunu'nun 9'uncu maddesinin (6)'ncı fıkrasını bir an önce revize ederek yoklama kaçağı ve bakaya durumuna düşürülen gençlerimize bir defaya mahsus olmak üzere, bedelli affı çıkararak bu haksızlığa son verin diyorum.”

Kaya’nın bu konuşmasına Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar cevap vermiş, 1927 çıkan askerlik kanunun “delik deşik” olduğunu ifade etmiş ve bir af çalışmasının olmadığını açıklamıştı. Akar’ın Kaya’nın konuşmasına karşı verdiği cevap şöyle:

“Bedelli askerlik ile ilgili bildiğiniz gibi yeni bir kanun yapıldı. 1927’de çıkarılan kanun delik deşik olmuştu. Bir bütünlük olsun, bir adalet, eşitlik olsun diye partilerimizi de ziyaret etmek suretiyle, teferruatlı bir çalışmadan sonra bir kanun gerçekleşti. Bu kanun Haziran ayında çıktı ve Kasım ayına kadar da bedelli gençlerimizin müracaatı söz konusuydu. Müracaat etmediler, şimdi af diyorlar. 1927’den beri yönetilemez hale gelen askerlik kanundaki duruma düşmemek için şuanda bizim bir af çalışmamız yok. Durumu takip ediyoruz.”

"Bedelli Affı" bekleyenler için soru önergesi

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 20 Mart 2020 tarihinde, bedelli askerlik hakkını kaçıranlar için bedelli askerlik düzenlenmesi yapılıp yapılmayacağı hakkında Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'a yanıtlaması için soru önergesi vermiştir.

Gürer'in Akar'a yönelttiği sorular şöyleydi:

1-) Hali hazırda yoklama kaçağı durumuna düşen kişi sayısı kaçtır?

2-) 22 yaşından büyük ve üniversitede okumadığı için yoklama kaçağı duruma düşenlerin tecil yaşı 28 iken, değiştirilmesinden etkilendiği düşünülmekte midir?

3-) Tecil yaşının tekrar eskisi gibi olması dolayısıyla yoklama kaçağı durumundan çıkıp okumak isteyenlerin okuyabilmesi, bedelli yapmak isteyenlerin bedelli askerlik yapabilmesi için bir düzenleme yapılacak mıdır?

,4-) En azından bu sene üniversite sınavına girecek olanlar için yıl sonuna kadar tecil düşülmekte midir?

Bakan Hulusi Akar, kendisine yönetilen bu soru önergesine 14 Mayıs 2020 tarihinde 370 bin yoklama kaçağı olduğunu söyleyerek şu yazılı cevabı vermiştir:

"7179 sayılı Askeralma Kanunu'nun 20’nci madde üçüncü fıkra (a) bendi gereğince lise veya dengi okuldan mezun olarak üniversite okumayan yükümlülerin askerlikleri istekleri halinde mezuniyet tarihlerinden itibaren üç yıl, mesleki ve teknik lise mezunları için ilave üç yıl ertelenmektedir. Bu erteleme süreleri lise ve dengi okul mezunları için 22, mesleki ve teknik lise mezunları için 25 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçemez. Erteleme yaş sınırlarında yapılan bahse konu değişiklik yoklama kaçağı durumuna düşen yükümlü sayısını etkilememiştir”

"Bedelli Affı" bu yıl da gündeme geldi

İlk olarak CHP Milletvekili Ahmet Kaya’nın dile getirdiği “Bedelli Affı”nı, bu yıl da Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Mersin Milletvekili Olcay Kılavuz tekrar gündeme getirmiştir.

Kılavuz, 18 Ekim 2021 tarihinde TBMM'de bir basın toplantısı düzenlemiş ve "Gençlerimizin, özellikle son dönemlerde en önemli talebi bedelli askerlik düzenlemesidir." açıklamasında bulunmuştur.  

Kılavuz, 500 bin aşkın gencin haberi olmaksızın yoklama kaçağı ve bakaya duruma düşüp bedelli askerlik hakkını kaybettiğini dile getirmiş ve şunları söylemiştir:  "Birçoğu iş hayatına atılan, kimi evlenip yuva kuran, iş kurup kredi çekerek borca giren, hayatlarını bedelli askerliğe göre tanzim eden genç kardeşlerimiz bu durum karşısında mağduriyet yaşıyor. Bu kapsamda Askeralma Kanunu'nun ilgili maddesinde düzenleme yapılarak gençlerimizin talebinin çözüme kavuşturulması ihtiyaçlar arasında."

Bedelli Affı çıkacak mı?

Şu an için Milli Savunma Bakanlığından “Bedelli Affı” hakkında bir açıklama bulunmamaktadır.

Mağdur olduğunu dile getiren binlerce genç seslerini sosyal medyadan duyurmaya çalışıyor. Birçok kişi, ekonomik koşullardan dolayı eğitimlerini yarıda bıraktıklarını, tecil yaşının düşürülmesinden habersiz olduklarını ve istemeden bakaya düştükleri için bedelli askerlik haklarının kaybettiklerini dile getiriyor.

Yoklama kaçağı nedir?

Askerlik yoklamasında bulunmayan ve bulunamadıklarına dair bu kanunda yazılı bir mazeret gösterememiş olanlara deniliyor. Yoklama, sırasında, askerlik şubesine veya yurtdışı temsilciliklerine gelmemiş ve 26'ncı madde gereğince gelmeme sebebini bildirmemiş kişiler, yoklama kaçağı olarak kabul ediliyor.

Bakaya nedir?

Askerlik çağına girenlerden son yoklamalarını yaptırarak askerlik kararı aldırdıkları hâlde çağrıldıklarında gelmeyen veya gelip de kıtalarına gitmeden toplandıkları yerlerden ayrılanlar, "bakaya" olarak adlandırılıyor.

Dünden bugüne bedelli askerlik

Cumhuriyet tarihinde 7 kez bedelli askerlik uygulaması gerçekleştirilmiştir. İlk uygulama 1987 yılında gerçekleştirilmiş olup 2019 yılında ise kalıcı hale gelmiştir. Gerçekleştirilen bedellik askerlik uygulamalarında sadece  2011 ve 2014 yıllarında kışla uygulaması olmamıştır. Bedelli askerliğin kalıcı olmasıyla beraber yükümlüler bir aylık temel eğitimden geçiyor.

Bedelli askerlik yapan kişi sayısı:
 

CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a son 3 yıl içerisinde kaç kişinin bedelli askerliğe başvurmuş olduğunu yazılı soru önergesiyle 12 Temmuz 2021 tarihinde sormuştur. Bakan Akar, 16 Eylül 2021 tarihinde cevaplayarak, 156 bin 296 kişinin bedelli askerliğe başvurduğunu açıklamıştır.

Bedelli askerliğin ücretinin artmasıyla beraber belirgin bir düşüş yaşanmış olduğu eldeki verile göre anlaşılmaktadır.

Peki yıllar göre bedelli askerlik ücretleri neler?
 

*Bedelli askerliğin kalıcı olmasıyla beraber ücretinin altı ayda bir artacağı belirtilmiştir.