Beklenen “tarihi” seçimler sona erdi. Şimdi olan biteni, değer atfetmeden ve değer biçmeden, soğukkanlılıkla doğru değerlendirmenin zamanı. Değer atfetme, olayın gerçek yönünü bir yöne bırakıp sadece kendi bağlamında olayları değerlendirmektir ki bu değerlendirme biçimi objektif değildir. Değer biçmek ise içinde bulunduğu grubun havasına kapılıp onlarla ters düşmemek için bazen yanlışa bile doğru demek gafletine düşmektir. Mesela bu bağlamda değerlendirme yapan kimileri kaybettikleri halde kazandık diyebilecekler. Oysa bu yaklaşım kaybettiği halde kazındık diyene bir şey kazandırmaz. Başarmak için olayları doğru teşhis etmek yanlışları görmek, eksikleri gidermek gerekir.
Şimdi seçim sonuçlarının şifreleri
Kısaca madde made sayıp sonuçları değerlendirelim:
1) Seçim süreci olaysız sona erdi. Bir takım kötü söylentilere,gergin bekleyişlere rağmen büyük bir olay yaşanmadan bu seçimin tamamlanmış olması demokrasi açısından önemli. Bu durum hem partilerin hem de seçmenin sağduyu hanesine artı olarak kayda geçirilmeli. Bir diğer artı da dünya demokrasilerinde %50’lere kadar düşen seçimlere katılım oranının %90’lar civarında gerçekleşmiş olmasıdır. Bu da halkın kendi kaderini belireme noktasında nasıl ilgili olduğunu ve siyasi katılımın gücünü göstermesi bakımından kayda geçirilmesi gereken bir noktadır.
2) Milliyetçilik pirim yaptı. Bu seçimin en belirgin sonuçlarından biri, bir sosyolog olarak baktığımda milliyetçiliğin belirgin bir renge dönüşmesidir, diyebilirim. MHP, İyi parti, Zafer partisi ve hatta AKP’yi de eklediğinizde milliyetçi oyların toplumun yarısını aştığını görüyoruz. Bu dünyada yükselen sağ popülist politikaların bizde de yükseldiğinin bir göstergesi. Bundan sonra sosyal demokrat anlayışın bunları da göz önünde bulundurarak politika üretmesi gerekir.
3) MHP sürpriz yaptı. Herkes MHP’nin yeni seçim sisteminde baraj sınırı olan % 7’yi bile bulamayacağını ileri sürerken, kamuoyu araştırmalarının nerdeyse tamamı bu yönde veriler ortaya kaymasına karşın MHP'nin %10 oy alması herkesi şaşırttı. Bunda birkaç nokta rol oynadı. MHP’nin AKP listelerinden değil de kendi logosu ile seçime ayrı girmesi seçmenini kendine çekti. Ayrıca daha önce İYİ partiye giden bir miktar seçmen MHP’ye geri döndü. Ve tabi özellikle kıyı şeridi, İç Anadolu ve Karadeniz’deki milliyetçi dalga Erdoğan’ın da tetiklemesi ile Erdoğan’a yaradığı gibi MHP’ye de yaradı. AKP’ye gitmek istemeyen milliyetçi bir kesim MHP’ye oy verdi. Ayrıca eklemek lazım ki MHP, genellikle seçim öncesigösterilenle sandıkta çıkan oy arasında bir fark ortayakoyuyordu bu seçimde de öyle oldu.
4) HDP oy kaybetti. HDP’nin oy kaybetmesinde TİP’in ayrı girmesinin bir etkisi oldu ancak tek sebep buna bağlanamaz. Çünkü seçmen sayısı artmasına ve sadece yeni oy kullanan gençler bağlamında 5 milyon yeni seçmen seçimde oy kullanmasına rağmen HDP bir milyonun üzerinde oy kaybetti. Özellikle de batıda ve büyük metropollerde bu kayıp daha da yüksek oldu. Örneğin İstanbul, Ankara, Adana, Antep, İzmit, Bursa gibi batı metropollerinde sadece oy değil milletvekili de kaybetti. Bunda listelerin iyi oluşturulmaması, HDP’nin yüksek öz güvenli davranarak her koşulda oylarının bir yere gitmeyeceği varsayması, iyi ve etkili bir kampanya yürütememesi ve barajın %7’ye düşürülmesinin yarattığınegatif etki ve geçmişte stratejik oy kullanan CHP’li ve diğer bazı partililerin kendi partilerine dönmesi rol oynadı. HDP 100 milletvekilinden söz ederken 62 vekil çıkarabildi. Bunu önünekoyup düşünmesi lazım.
Yorum Yazın