Kaynaklar, görüşmede dile getirilen önerinin bazı ek koşullar içerdiğini ve en önemli maddelerden birinin Halkbank’ın herhangi bir suçlamayı kabul etmemesi olduğunu belirtti. Bu şart, Ankara açısından kritik bir öncelik olarak öne çıkarıldı.
Halkbank, İran’ın nükleer programına ilişkin ABD yaptırımlarını delmesine yardımcı olmakla suçlanıyor. Banka, dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo kurma suçlamalarını reddetmişti.
Cumhurbaşkanlığı kaynakları Reuters’ın uzlaşma görüşmelerine dair sorularını yanıtsız bırakırken, Beyaz Saray'ın da yorum yapmadığı ifade edildi. Türkiye’nin en büyük dördüncü bankası olan Halkbank’tan da konuyla ilgili açıklama gelmedi.
ABD-Türkiye ilişkilerinde yumuşama süreci
Reuters, olası bir uzlaşmanın, 2019’da Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasıyla bozulmuş olan Ankara-Washington ilişkilerini onarma çabalarına katkı sağlayabileceğini aktardı. ABD, söz konusu alımın ardından Türkiye’yi F-35 savaş uçağı programından çıkarmış ve Savunma Sanayii Başkanlığı’na yaptırım uygulamıştı. Halkbank davası da bu gelişmelerin hemen ardından açılmıştı.
Ajansa göre, iki NATO müttefiki arasındaki ilişkiler son dönemde Erdoğan ve Trump arasındaki kişisel yakınlık sayesinde yeniden ısınma eğilimi gösteriyor. Ancak Ankara’nın Washington ziyaretinde Türkiye’nin F-35 programına yeniden dahil olma beklentisi karşılanmadı.
Beyaz Saray’daki görüşmede hangi koşulların masaya yatırıldığının ve ABD tarafının teklife nasıl yanıt verdiğinin netlik kazanmadığını bildirdi. Görüşmenin, iki liderin yanı sıra üst düzey bakanlar ve danışmanların katılımıyla gerçekleştiği kaydedildi.
Halkbank'ın temyizi reddedildi
ABD Yüksek Mahkemesi, pazartesi günü Halkbank’ın son temyiz başvurusunu reddederek, federal hükümetin açtığı ceza davasının devam etmesine karar verdi. Bu gelişmenin ardından Halkbank hisseleri yüzde 10 değer kaybetti.
Bankadan yapılan açıklamada, “ABD ile Türkiye arasındaki anlayış çerçevesinde uzlaşma zemini bulunmasına yönelik girişimler olumlu yönde devam etmektedir” denildi.
Erdoğan da, altı yıl aradan sonra gerçekleştirdiği ilk Beyaz Saray ziyaretinde Trump’ın yanında otururken gazetecilere, Halkbank meselesinin de gündemlerinde olduğunu söylemişti. Daha önce davayı “hukuksuz” ve “çirkin” olarak nitelendirmişti.
Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü’nün Türkiye Programı Direktörü Gönül Tol, ziyaretin ardından sosyal medya platformu X’te, 100 milyon dolarlık olası bir ceza teklifinden söz etmiş ve bunun “somut bir adım” olabileceğini yazmıştı. Tol, Yüksek Mahkeme’nin kararının Ankara ile Washington arasında bir anlaşma ihtimalini ortadan kaldırmadığını da belirtti.
İddialar ve dava geçmişi
New York Güney Bölgesi Savcılığı, Halkbank’ı İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki para transfer servisleri ve paravan şirketler aracılığıyla İran’a yönelik ABD yaptırımlarını delmekle suçluyor. Savcılara göre banka, 20 milyar dolarlık kısıtlı fonu gizlice transfer etti, İran’ın petrol gelirlerini altın ve nakde çevirdi, ayrıca sahte gıda ticareti belgeleri düzenleyerek petrol gelirlerinin aktarımını meşrulaştırmaya çalıştı.
Halkbank, ABD Yüksek Mahkemesi’ne yaptığı temyizde, Türkiye’ye ait bir devlet bankası olarak başka bir ülkenin yargı yetkisine tabi olmaması gerektiğini savunmuştu.
Uzmanlar, Beyaz Saray’da gündeme gelen 100 milyon dolarlık teklifin, nihai bir uzlaşma gerçekleşirse çok daha yüksek bir miktara çıkabileceğini değerlendiriyor.
2009-2015 yılları arasında ABD yaptırımlarını ihlal ettikleri gerekçesiyle HSBC, BNP Paribas, Standard Chartered ve Credit Suisse gibi sekiz Avrupa bankası toplamda 14 milyar dolardan fazla ceza ödemişti.
Fransız BNP Paribas, Sudan, Küba ve İran’a yönelik yaptırımları deldiği suçlamalarını kabul ederek tek başına yaklaşık 9 milyar dolar ödemişti.
