Dev gergedanlar, kılıç dişli kediler, zürafalar ve fillerin dolaştığı bugünkü Türkiye topraklarında, sadece karalarda yaşayan dinazorlar bulunmuyordu. Ancak Kastamonu’da gerçekleştirilen keşif, o dönem denizlerle kaplı olan Anadolu’da, deniz dinazorunun varlığına işaret etti. "Deniz Dinazoru"nun fosili, Kastamonu'da bulundu.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayla Sevim Erol, halihazırda Milas, Nif Kazısı ve Patara kazılarının antropolojik analizlerini yürütüyor. Erol, aynı zamanda heyecan verici bir başka çalışmaya da başkanlık yapıyor. Erol, bir süreden beri "Çankırı Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi" kazısının da başkanlığını yürütüyor.
Kazı çalışmalarının devam ettiği yörede milyonlarca yıl önce yaşamış pek çok omurgalının fosilleri bulundu. Erol, bunlardan ikisinin "Qurliqnoria chorakensis" ve "Gangraia anatolica" adıyla daha yeni yayımlandığını söyledi.
Independent Türkçe’ye konuşan Erol'un verdiği bilgilere göre, Türkiye toprakları fosiller açısından hayli zengin ve her bölgede fosil bulmak mümkün.
ZÜRAFANIN DÖRT KATI BÜYÜKLÜĞÜNDE GERGEDAN
Türkiye'de ilk buluntu 2002 yılında Çankırı-Çorum havzasında, Kırıkkale Delice ilçesi yakınlarında bulunan bir ön kol kemiği parçası oldu. Dev gergedan, Türkiye'de sadece Çankırı-Çorum ve Tuzluca (Iğdır) havzalarında bulundu. Bu veriler Anadolu'nun Oligosen'de Asya'nın orta ve güney bölgeleri ile bağlantılı olup benzer ortam ve iklim koşullarını taşıdığını gösteriyor. Müze projeleri kapsamında Çankırı Çorum havzasında Dev Gergedan kazı çalışmaları yapılıyor. Dev Gergedan'a (Baluchitherium sp.) ait alt çene, dişler ve etraf kemikleri omurgalılar bölümünde sergileniyor. Dev gergedan, zürafanın hemen hemen dört katı büyüklüğündeydi.
KILIÇ DİŞLİ KEDİ
Bunların dışında Çankırı'da yırtıcılardan kılıç dişli kedigillerden "Machairodus afhanistus" olarak isimlendirilen türe ait fosiller bulundu.
FİLLER YAŞIYORDU
Kahramanmaraş Gavur Gölü Bataklığı'nda bulunmuş olan Asya Fili'ne ait azı dişleri üzerinde yapılmış olan radyokarbon yaş analizi sonucunda günümüzden yaklaşık 3500 yıl öncesinde Kahramanmaraş ve çevresinde fillerin yaşamış oldukları tespit edilDİ. Günümüzde bu tür yaşamıyor.
Türkiye'de yaklaşık 40 milyon yıldır yaşamış olan ve o dönemden bugüne yüzlerce nesli tükenmiş canlılara ait fosiller bulunuyor. Yapılan araştırmalar sonucunda yaklaşık 300'ün üzerinde fosil lokalitesi tespit edildi, ancak bunların çok az bir bölümünde sistemli bilimsel kazılar yapılabilmiştir.
BUGÜNKÜ AFRİKA GİBİYMİŞ
Erol, uzun yıllardır Çankırı'da yaptıkları kazı çalışmalarında, yaklaşık 9 milyon yıl eskiye giden gergedanların ataları, kılıç dişli kedigiller ve sırtlangiller, zürafaların ataları, fillerin ataları, atların ve antilopgillerin atalarına ait fosiller bulduklarını kaydetti.
DİNOZARLAR YAŞADI MI?
Erol’un verdiği bilgiye göre, Kretesada dönemde yaklaşık 80 milyon yıl önce Anadolu toprakları Tetis okyanusunun suları altındaydı. Anadolu'nun kuzeyindeki çökelleri yaklaşık 41 milyon yıl önce oluştu. 20 milyon yıl önce neojen karasal çökeller meydana geldi. Doğu ve Güney Doğu Anadolu Erken-Orta miyosenden beri 15 milyon yıl öncesinden beri kara halindeydi. Dinozorların ise 65 milyon yıl önce nesli tükendi. Dolayısıyla Türkiye topraklarında kara dinozorunun yaşamış olması çok küçük bir olasılık.
DENİZLERİN DİNAZORU
1988 yılında yapılmış olan bir yayında geç triassic dönemde Torosların tepesinde bulunmuş olduğu belirtilen Phytosaur olarak isimlendirilmiş, muhtemelen daha çok sularda yaşamış olan sürüngen benzeri bir canlıya ait fosilin bulunduğu belirtiliyor.
Bu buluntunun dışında Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemal Tunoğlu tarafından, 1999 yılında ilk kez dinozorlar dönemine ait "Denizlerin Dinozoru" olarak isimlendirilen bir fosilin kalıntısı bulundu. Fosil, Kastamonu ilinin Devrekani ilçesinde Beyler Barajı çevresinde keşfedildi ve 70 milyon yıl öncesine tarihlendirildi.
TÜRKİYE’DE EN ESKİ İNSAN
Erol’un verdiği bilgiye göre, bulunan fosillere bakıldığında Anadolu'nun en eski insan fosilleri Denizli'nin Hozan ilçesi Kocabaş köyünde kum ocaklarında bulundu. Bu fosilin ait olduğu insan günümüzden yaklaşık bir milyon 200 bin yıl öncesine tarihlendirildi. Bunun dışında Konya Dursunlu, Antalya Karain, İstanbul Yarımburgaz, Antakya Üçağızlı Mağarası'nın yanı sıra son zamanlarda İstanbul'da yapılan kazı çalışmalarında da, Marmaray çalışmaları ile Beşiktaş'ta yapılan kazı çalışmalarında insan iskeletleri bulundu. Daha çok kazı çalışmaları yapıldığında daha erken tarihlere inebilecek önemli insan fosillerine ulaşılabilmesi mümkün. Çünkü Anadolu, Avrupa ve Asya arasında bir göç yolu oluşturuyor.
