Avustralyalı ve Yeni Zelandalılardan oluşan yaklaşık 200 kişilik grup, gece Çanakkale kent merkezinden Gelibolu Yarımadası'na geçti.
Katılımcılar, uyku tulumları ve battaniyeler içinde, tören alanına kurulan dev ekrandan Çanakkale Savaşları'na ilişkin belgesel, film, röportaj ve bazı kentlerdeki Anzak Günü törenlerini izleyerek "Şafak Ayini"nin başlamasını bekledi.
Şafak vakti başlayan programda, Yeni Zelanda Gaziler Bakanı Meka Whaitiri ile Avustralya'nın Ankara Büyükelçisi Miles Armitage, günün anlam ve önemini belirten konuşma yaptı.
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektup okundu.
Etkinlik alanına Türkiye Cumhuriyeti adına Çanakkale Valisi İlhami Aktaş ile diğer ülkelerin temsilcileri çelenk bıraktı, saygı duruşunda bulunuldu.
Yeni Zelanda Gaziler Bakanı Meka Whaitiri, programda yaptığı konuşmada, "Gelibolu'nun Yeni Zelanda'nın tarihinde özel bir yeri var. Parlamentonun Maori kökenli bir üyesi olarak benim için de özellikle hususi bir yeri var." dedi.
Birinci Dünya Savaşı’nda Yeni Zelanda'dan Maori etnik kökenli 36 kişilik birliğin Gelibolu’ya gönderildiğini kaydeden Bakan Whaitiri, bu askerlerin savaşta hayatlarını kaybetmeleri üzerine Gelibolu’ya gömüldüğünü söyledi.
Whaitiri, Avustralya ve Yeni Zelandalılar için Gelibolu’da ölenlerin mezarlarına ne olduğunu bilmemenin bir trajedi olduğunu ifade eden, "(Gelibolu) Bu yeri, burada savaşan herkes için bir anıt haline getiren, güvenli ve saygılı şekilde onları anmamızı destekleyen Türk hükümeti ve halkının cömertliğini tasdik etmek isterim." diye konuştu.
Bugüne kadar yapılan çalışmalar sonucu Çanakkale’de Birinci Dünya Savaşı’nda ölen 2 bin 332 Yeni Zelandalı askerden 413’ünün mezarlarına kimlik bilgilerinin yazıldığını belirten Bakan Whaitiri, şunları söyledi:
"Her yıl güneş doğduğunda ve battığında onları hatırlayacağımıza söz veriyoruz. Bugün kişisel, ulusal ve uluslararası çapta da bunu yapacağız. Onların tamamını hatırlayacağız. Türkiye’nin, milliyetlerine bakmaksızın asil ve şerefli bir şekilde askerlerin hatırasına bakmaya devam etmesinden teselli buluyoruz."
Avustralya'nın Ankara Büyükelçisi Miles Armitage ise konuşmasında, Avustralyalıların 100 yılı aşkın süredir Birinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybedenleri andığını söyledi.
Avustralya'nın 1915’in nisan ve aralık ayları arasında 8 bin 700’den fazla askerini kaybettiğini kaydeden Büyükelçi Armitage, "Türk arkadaşlarımıza (Kovid-19 salgınından dolayı) çok zor geçen 2 yıldan sonra bu özel yerde anma törenlerinin devam etmesini mümkün kılmalarından dolayı teşekkür ediyoruz." diye konuştu.
Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşlarının okunmasının ardından dua edilmesiyle tamamlanan programa, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Birleşik Krallık Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott, İrlandalı Büyükelçi Sonya McGuinness, Yeni Zelandalı Büyükelçi Zoe Coulson-Sinclair, Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Jurgen Schulz, Kanada'nın Ankara Büyükelçisi Jamal Khokhar, Fas'ın Ankara Büyükelçisi Mohammed Ali Lazreq ile yurt içi ve dışından davetliler katıldı.
Anzaklar ve Anzak Günü
Anzak, Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasından oluşuyor.
Anzaklar 1915'te Çanakkale'de, daha sonra da Orta Doğu ve Avrupa'da müttefikleri adına savaştı. Anzak Günü ise Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin 25 Nisan 1915'te Gelibolu'da karaya çıkışının yıl dönümü olarak anılıyor.
