Tarihin En İlkel Psikolojik Tedavi Yöntemi: Trepanasyon
İnsanlık tarihinin en eski ve en ilkel psikolojik tedavi yöntemlerinden biri olarak kabul edilen trepanasyon, hastanın kafatasına delik açılması esasına dayanıyordu. Bu uygulamanın temel amacı, kişideki kötü ruhların serbest bırakılmasıydı. Taş aletlerle veya dairesel kesilerle yapılan işlemde, beyin zarına zarar verilmeden kafatasının bir bölümü çıkarılıyordu. Trepanasyon, epilepsi ve melankoli gibi ruhsal hastalıklarda da kullanıldı. İlginç bir şekilde, bu yöntem Avrupa’da 18. yüzyıla kadar devam etti. Ancak ölüm riski yüzde 25 civarındaydı.
Antik Çağdan Orta Çağ’a: Şeytan Çıkarma Ritüelleri
Zihinsel hastalıkların başlıca tedavisi olarak kabul edilen şeytan çıkarma uygulamaları, Antik Mezopotamya’dan Orta Çağ Avrupa’sına kadar yaygın bir yöntemdi. İnsanların içine kötü ruhların girdiğine inanılır, dini ritüeller ve dualarla bu ruhların kovulması amaçlanırdı. Dualar etkisiz kalınca hastaya fiziksel müdahaleler yapılır; sıcak suya batırma veya kükürt gazına maruz bırakma gibi yöntemler uygulanırdı. Bu süreçte iyileşme hastanın inancına bağlıydı ve uzun vadeli bir çözüm değildi.
Dengeyi Sağla: Kan Alma ve Kusma Yöntemleri
Orta Çağ ve sonrasında tıp dünyasında vücuttaki dört sıvının dengede olması gerektiği inancı hakimdi. Ruhsal bozukluklar, bu sıvıların fazlalığına bağlanırdı. Bu nedenle damar kesme, sülük kullanma veya kusturma gibi uygulamalar hastalar üzerinde yaygın olarak uygulanıyordu. Yunanlar hellebore bitkisini, Arap hekimler ise müshil etkili karışımları tercih etti. Ancak bu yöntemler, bedenin yorgun düşmesine neden olurken, ruh sağlığına olumlu katkı sağlamadı ve 19. yüzyıla kadar sürdü.
Sanatla Ruh Sağlığına Dokunuş: Antik Dünyanın İnsanî Tedavisi
Bazı dönemlerde ise sanat, zihinsel hastalıkların hafifletilmesinde önemli bir araç olarak görüldü. Antik Mısır’da resim yapmak, dans etmek ve müzik dinlemek terapi amaçlı kullanılırdı. Babil ve Asur uygarlıkları da müziğin duygular üzerindeki etkisine inanıyordu. Rönesans döneminde sanat, deliliğe karşı koruyucu bir güç sayıldı. Endüstri Devrimi’ndeyse moral terapi kapsamında hastalar kırsal alanlara götürülüp sanat aktiviteleriyle meşgul edilerek iyileştirilmeye çalışıldı. Bugün sanat terapisi, depresyon ve anksiyete tedavisinde bilimsel destekle uygulanan bir yöntemdir.
Fiziksel Arındırma: Vücudu Boşaltma Yöntemleri
Kan alma kadar yaygın bir tedavi yöntemi olan arındırma (purge), hastanın içindeki zararlı maddelerin atılması amacıyla kusturucu veya müshil maddelerin kullanılmasıydı. Antik Yunan’da hellebore bitkisi, Arap hekimlerde myrobalan ve sinameki gibi bitkisel karışımlar tercih edilirdi. Amerika’da tütünle kusturma uygulaması vardı. Ancak bu yöntemler hastaların fiziksel olarak daha da zayıflamasına yol açıyordu.
