Kadınlarda adet döngüsünün belirli bir süre boyunca durmasına "amenore" adı veriliyor. Hamilelik, bu durumun doğal ve beklenen nedenlerinden biri olsa da, birçok farklı sağlık durumu da reglin gecikmesine ya da tamamen durmasına yol açabiliyor.
Ergenliğe girildikten sonra kadınların ortalama 28 günde bir regl görmesi bekleniyor. Ancak 24 ila 35 gün aralığında yaşanan döngü de normal kabul ediliyor. Bazen bir veya birkaç dönemin kaçırılması olağan olabilir. Ancak bu durum tekrarlıyorsa ya da uzun süre devam ediyorsa, altında yatan ciddi bir neden olabilir.
BBC'de yer alan habere göre, İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS), üç aydan uzun süre regl olmayan ya da 45 yaşından önce adet gecikmesi yaşayan kadınların hekime başvurmasını öneriyor. ABD'deki Mayo Clinic ise 15 yaşına geldiği halde hâlâ regl olmamış kız çocuklarının mutlaka değerlendirilmesini tavsiye ediyor.
Uzman Jinekolog Dr. Amira Alkourdin Martinez, bu konuda şunları söylüyor:
“Kendinizi ve bedeninizi iyi tanımalısınız. Böylece bir şeylerin ters gittiğini fark edebilirsiniz. Kadınların bedenlerindeki işleyiş ciddi şekilde farklılık gösterebilir. Birbiriyle tamamen aynı iki kadın yoktur.”
İşte hamilelik dışında kadınlarda amenoreye neden olabilecek 8 yaygın faktör:
1. Stres
Dr. Martinez'e göre, çağımızın "görünmez salgını" olan stres, adet düzensizliklerinin en büyük nedenlerinden biri. Uzun süreli stres, hormon dengesini bozarak adet döngüsünü geciktirebilir veya tamamen durdurabilir. Bazı kadınlarda döngü iki kere yaşanacak kadar sapma gösterebilir.
Uzmanlar, düzenli egzersiz, nefes egzersizleri ve gerekiyorsa bilişsel davranışçı terapiyle stresin kontrol altına alınabileceğini söylüyor.
2. Fazla ve Ani Kilo Kaybı
Kalori alımının ani bir şekilde düşmesi, vücudun regl döngüsü için gerekli hormonları üretmesini engelleyebilir. Özellikle vücut kitle indeksi (VKİ) 18,5'in altına düştüğünde adet gecikmeleri yaygındır.
3. Aşırı Kilo ve Obezite
Yüksek kiloya bağlı olarak artan östrojen üretimi de adet döngüsünü etkileyebilir. VKİ’si 30’un üzerinde olan kadınlarda regl görmeme olasılığı daha yüksektir.
4. Yoğun Egzersiz
Profesyonel sporcularda sıkça görülen bir durum olan egzersize bağlı amenore, vücut yağının aşırı düşmesi sonucu oluşur. Egzersizin yol açtığı fiziksel stres hormonları da regl döngüsünü bozabilir.
5. Polikistik Over Sendromu (PCOS)
PCOS, yumurtalıklarda birçok küçük kistin oluştuğu bir durumdur ve adet düzensizliklerine sıkça neden olur. Geciken ya da hiç gelmeyen adet döngülerinin %33’ü bu sendromla ilişkilidir.
6. Menopoz ve Erken Menopoz
Menopoz, adet döngüsünün doğal olarak sonlanmasıdır. Genellikle 45-55 yaş arasında görülse de, her 100 kadından 1’i 40 yaşından önce erken menopoza girebilir.
7. Doğum Kontrol Yöntemleri
Bazı doğum kontrol hapları, enjeksiyonlar veya implantlar regl döngüsünü geciktirebilir veya durdurabilir. Bu etki, yöntemin bırakılmasının ardından bir süre daha devam edebilir.
8. Diğer Sağlık Sorunları ve İlaçlar
Tiroid bozuklukları, diyabet, bazı psikiyatrik hastalıklar ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar (antidepresanlar, antipsikotikler, kemoterapi ilaçları vb.) regl döngüsünü etkileyebilir.
Uzmanlar, adet gecikmesi sıklaştığında veya üç ayı aşan durumlarda, bir jinekoloğa başvurmanın önemine dikkat çekiyor.
