ABD Yüksek Mahkemesi, Türkiye’nin kamu bankası Halkbank’ın kendisine açılan davayı durdurma talebini reddetti. Böylece, Manhattan’daki federal savcılık tarafından 2019’da açılan dava yeniden görülecek.
Mahkeme, alt mahkemenin Halkbank hakkındaki cezai soruşturmanın devamına ilişkin kararını onaylayarak, bankanın itirazını geri çevirdi.
İRAN'A YAPTIRIM DELME SUÇLAMASI
ABD’li savcılar, Halkbank’ı İran’ın Amerikan yaptırımlarını delmesine yardımcı olmakla suçluyor. İddialara göre banka, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki aracı şirketler üzerinden yaklaşık 20 milyar dolarlık fonu gizlice transfer etti, petrol gelirlerini altın ve nakde dönüştürerek İran lehine kullandı ve sahte gıda ticareti belgeleri düzenledi.
Halkbank ise tüm suçlamaları reddederek suçsuz olduğunu savunuyor.
TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNDE GERİLİM KONUSU
Dava, 2019’dan bu yana Ankara ile Washington arasındaki diplomatik ilişkilerde gerginlik yaratan başlıca konulardan biri oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, davayı “hukuksuz ve çirkin bir adım” olarak nitelendirmişti.
DOKUNULMAZLIK ARGÜMANI İKİNCİ KEZ REDDEDİLDİ
Halkbank, Türkiye’nin kamuya ait bir kurumu olduğu gerekçesiyle yabancı devlet dokunulmazlığı kapsamında yargılanamayacağını öne sürmüştü. Ancak Yüksek Mahkeme 2023’te bankanın bu savunmasını reddetmiş ve davayı alt mahkemeye geri göndermişti.
Manhattan’daki İkinci Temyiz Mahkemesi daha sonra bankanın “ortak hukuk” (common law) kapsamında da dokunulmaz olmadığını belirtti. Yüksek Mahkeme’nin son kararıyla birlikte bu değerlendirme kesinleşmiş oldu.
ABD Adalet Bakanlığı, Yüksek Mahkeme’ye sunduğu görüşte “ortak hukuk ilkelerinin, yabancı devlet bankalarını cezai kovuşturmadan korumadığı” yönünde görüş bildirmişti.
DAVA SÜRECİ DEVAM EDECEK
Bu kararla birlikte Halkbank davası, New York’taki federal mahkemede yeniden görülecek. Yargı süreci, hem ABD-Türkiye ilişkilerini hem de uluslararası hukukta devlet kurumlarının dokunulmazlık sınırlarını yakından ilgilendiren bir emsal olarak değerlendiriliyor.
HALKABANK HİSSESİ SERT DÜŞTÜ
Halkbank hisseleri bugün karar öncesinde 29,74 seviyesine kadar yükselmişti. ABD'den gelen itirazın ardından yüzde 12,77 düşüş yaşayarak 25,94 seviyesine kadar geriledi.
