Bilim insanları, antik insanların kontrollü şekilde ateş yakmayı sanılandan çok daha erken öğrendiğini ortaya koydu. Doğu İngiltere’deki Suffolk bölgesinde yer alan Barnham Paleolitik alanında bulunan bulgular, kasıtlı olarak ateş yakıldığını gösteren en eski izler arasında yer aldı.
British Museum liderliğindeki ekip, bölgede yaklaşık 400 bin yıl öncesine ait pişmiş kil parçaları, yoğun ısıyla çatlamış çakmaktaşı el baltaları ve demir pirit parçaları keşfetti. Demir pirit, çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkarmasıyla bilinen bir mineral olarak dikkat çekiyor.
Doğal yangın değil, insan eliyle yapılmış ocak
Uzmanlar, dört yıl süren analizlerde doğal yangın ihtimalini ortadan kaldırmak için kapsamlı jeokimyasal testler gerçekleştirdi. Elde edilen sonuçlar, bölgedeki sıcaklığın 700°C’nin üzerine çıktığını ve aynı noktada tekrarlanan yanma izleri bulunduğunu ortaya koydu.
Bu düzen, araştırmacılara göre doğal bir yıldırım yangınından çok, insan eliyle oluşturulmuş bir ateş ocağına işaret ediyor. Bulgular, bilinen en eski doğrulanmış ateş kullanımının 50 bin yıl önce Fransa’daki Neandertal alanlarında bulunduğu düşüncesini de kökten değiştiriyor.
İnsan evrimi açısından kritik bir eşik
Ateşin kontrol altına alınması, insan evrimi için dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Bu beceri sayesinde erken insan toplulukları hem soğuk iklimlerde hayatta kalabildi hem de yiyeceklerini pişirerek besin değerini artırdı.
Pişirme işlemi, köklerdeki toksinleri azaltarak ve etlerdeki patojenleri yok ederek daha fazla enerji kazanılmasını mümkün kıldı. Bu durum, daha büyük beyinlerin gelişimini destekleyen enerji ihtiyacını karşılamada kritik rol oynadı.
Doğal Tarih Müzesi’nden evrim uzmanı Chris Stringer, Barnham’da yaşayanların erken Neandertaller olduğunun düşünüldüğünü belirterek, bu dönemin hem bilişsel hem de teknolojik gelişimin hızlandığı bir aşamaya işaret ettiğini söyledi.
Ateş sosyal yaşamı da dönüştürdü
Ateşin sadece fiziksel değil, toplumsal yaşam üzerinde de büyük etkileri olduğu düşünülüyor. Akşamları ateş etrafında toplanmak; hikâye anlatma, plan yapma, grup içi iletişim ve bağ kurma gibi davranışların gelişmesine katkı sağladı.
Bu sosyal etkileşimlerin, dilin gelişimi ve daha örgütlü toplumlara geçiş açısından kritik olduğu ifade ediliyor. Yeni bulgular, insanlık tarihindeki bu önemli teknolojinin geçmişinin çok daha derinlere uzandığını yeniden kanıtlıyor.
*Görsel yapay zeka ile üretilmiştir.
