Türkiye’de kadına yönelik şiddet, 10 yıl aradan sonra ilk kez kamu eliyle yapılan kapsamlı bir araştırmayla yeniden incelendi. TÜİK, Marmara Üniversitesi ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş birliğiyle hazırlanan “Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet Araştırması 2024” kamuoyuyla paylaşıldı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, araştırma kapsamında 18 bin 275 kadınla yüz yüze görüşüldüğünü belirtti. Göktaş, dijital şiddet ve ısrarlı takip gibi yeni şiddet türlerine dair ilk kez kapsamlı veri toplandığını vurguladı.
Kadınların yüzde 28,2’si psikolojik şiddet yaşıyor
Araştırmaya göre Türkiye genelinde kadınların:
Yüzde 28,2’si psikolojik,
Yüzde 18,3’ü ekonomik,
Yüzde 12,8’i fiziksel şiddete maruz kalıyor.
Evli kadınların yüzde 26,4’ü psikolojik, yüzde 19,9’u ekonomik, yüzde 11,6’sı fiziksel şiddet yaşarken; boşanmış kadınlarda bu oranlar çok daha yüksek çıktı:
Yüzde 62,1’i psikolojik,
Yüzde 42,5’i ekonomik,
Yüzde 41,5’i fiziksel şiddete maruz kaldı.
Hiç evlenmeyen kadınların ise yüzde 25,7’si psikolojik, yüzde 14,2’si dijital şiddete ve yüzde 13,4’ü ısrarlı takibe maruz kaldı.
Okul bitirmeyen kadınlar en çok ekonomik şiddete uğruyor
Eğitim durumuna göre yapılan değerlendirmede, okul bitirmeyen kadınların en fazla ekonomik şiddete uğradığı belirlendi. Bu grupta oran yüzde 31,8 olurken, yükseköğretim mezunlarında bu oran yüzde 8,9’a kadar düştü.
Israrlı takibe uğrayan kadınların yüzde 39,6’sının yabancılar, yüzde 32,1’inin ise eski eş veya birlikte oldukları kişiler tarafından takip edildiği tespit edildi.
Son bir yılda her dört kadından biri şiddet gördü
Son bir yıl içinde kadınların yüzde 25,1’i en az bir tür şiddete maruz kaldı.
Bu oranlar şöyle sıralandı:
Yüzde 11,6 psikolojik şiddet
Yüzde 3,7 dijital şiddet
Yüzde 3,2 ekonomik şiddet
Yüzde 3,1 ısrarlı takip
Yüzde 2,6 fiziksel şiddet
Yüzde 0,9 cinsel şiddet
Eleştiriler: “Rakamlar gerçeği yansıtmıyor”
Kadın hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşları, açıklanan verileri eksik ve yetersiz buldu.
Avukat Hülya Gülbahar, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Rakamlar asla güvenilir değil” ifadelerini kullandı.
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) ise kendi raporunda, Eylül ayında 27, yılın ilk dokuz ayında ise 290 kadının öldürüldüğünü açıkladı.
Federasyon verilerine göre, kadınların 147’si ateşli silahla, 56’sı kesici aletle, 14’ü boğularak hayatını kaybetti. Ayrıca 184 kadın aile içinde öldürüldü:
104’ü aile bireyleri,
41’i boşandığı ya da boşanma aşamasında olduğu erkek,
18’i ayrılmak istediği erkek,
29’u birlikte yaşadığı erkek,
12’si ise tanıdığı bir erkek tarafından öldürüldü.
TÜİK raporu, resmi verilerle kadına yönelik şiddetin boyutlarını yeniden gözler önüne sererken, sivil toplum kuruluşları daha şeffaf ve derinlemesine veriler talep ediyor.
