CNN Science’in aktardığı habere göre, bilim dünyasında son dönemin en tartışmalı konularından biri olan “ayna yaşam” deneyleri küresel güvenlik endişelerini artırıyor. ABD’de bazı araştırma laboratuvarlarının, doğadaki canlıların moleküler yapısının tam tersi yönde dizilmiş biyomoleküllere sahip hücreler üretmeye çalıştığı ortaya çıktı. Bu çalışmalar, yaşamın kökenine ışık tutmak ve yeni ilaç türleri geliştirmek amacıyla başlatılmış olsa da gelinen noktada potansiyel tehlike nedeniyle bilim insanları alarm veriyor.
Doğal yaşamda tüm DNA, protein ve enzimler belirli bir kiralitede (el yönünde) bulunuyor. “Ayna hücre” olarak adlandırılan yapay yaşam formunda ise bu yön tamamen tersine çevriliyor. Uzmanlara göre bu tür hücreler, bağışıklık sistemleri tarafından tanınamayacak ve doğada hiçbir canlıyla biyolojik etkileşime girmeyeceği için durdurulamaz hale gelebilecek.
“Antibiyotikler Etkisiz Kalabilir”
Bilim insanları, ayna yaşam formunun ortaya çıkması halinde mevcut tüm antibiyotiklerin ve bağışıklık sisteminin etkisiz kalabileceği uyarısında bulunuyor. Çünkü ilaçlar doğal kiraliteye göre tasarlanmış durumda. Ayna kiraliteye sahip bir bakteri ya da hücre, insan vücuduna girerse fark edilmeden çoğalabilir.
Konferanslarda Kırmızı Alarm
Geçen yıl İngiltere’nin Manchester kentinde düzenlenen “Yapay Yaşam ve Biyogüvenlik” konferansında konu masaya yatırıldı. Bilim insanları, “ayna molekül” araştırmalarının ilaç geliştirme açısından faydalı olabileceğini belirtse de “ayna hücre” veya “ayna bakteri” üretiminin küresel ölçekte yasaklanması gerektiğinde birleşti.
Bu tartışmaların ardından ABD ve Avrupa’daki çok sayıda laboratuvar bu deneylerini gönüllü olarak durdurdu. 2025 yılının Şubat ayında 100’e yakın bilim insanı ortak bildiri yayımlayarak “ayna yaşam oluşturulmasının yasalarla engellenmesi” çağrısı yaptı.
Uzmanlar, bu tür deneylerin devam etmesi halinde “kontrol edilemeyen yeni bir biyolojik zincirleme reaksiyon” başlayabileceği uyarısında bulunuyor.
