Nature dergisinde yayımlanan araştırma, küresel petrol ve çimento şirketlerinin karbon emisyonlarının dünya genelinde görülen ölümcül sıcak hava dalgalarıyla doğrudan bağlantılı olabileceğini gösterdi. Araştırmada, fosil yakıtların kullanılmadığı dönemdeki iklim istatistikleri, mevcut "ısınmış" dünya verileriyle karşılaştırıldı.
Sıcaklık Artışı Dikkat Çekiyor
Çalışma, sıcak hava dalgalarının yoğunluğunun 2000-2009 döneminde 1,4 derece, 2020-2023 döneminde ise 2,2 derece arttığını ortaya koydu. Ayrıca sıcak hava dalgalarının 2000-2009 döneminde 20 kat, 2010-2019 döneminde 200 kat daha olası hale geldiği belirlendi.
En Büyük 14 Şirketin Katkısı
Araştırmada, en büyük 180 fosil yakıt ve çimento üreticisinin küresel sıcaklık artışına ve sıcak hava dalgalarının olasılığına katkı düzeyi ölçüldü. ExxonMobil kaynaklı karbon kirliliğinin 51 sıcak hava dalgasının yaşanma ihtimalini en az 10 bin kat artırdığı tespit edildi.
Kirleticilerin Sorumluluğu
ETH Zürih Üniversitesi’nden Prof. Sonia Seneviratne, raporun emisyon kaynaklarını geriye dönük olarak belirlemede ve potansiyel sorumluluğu saptamada önemli bir rol oynayabileceğini vurguladı. Araştırmanın yazarlarından Dr. Yann Quilcaille, iklim değişikliğinin 213 sıcak hava dalgasını “daha olası ve daha yoğun hale getirdiğini” belirtti.
Hukuki Süreçler İçin Kanıt
Guardian’a konuşan Dr. Davide Faranda, araştırmayı “kirleticileri sorumlu tutacak yasal ve politik eylemler için temel bir adım” olarak değerlendirdi. Imperial College London’dan Dr. Friederike Otto ve Leipzig Üniversitesinden Dr. Karsten Haustein de çalışmanın gelecekteki iklim davalarında kullanılabilecek kritik bir ilerleme olduğuna dikkat çekti.
"Bedel Ödeme Zamanı"
“Make Polluters Pay” hareketi sözcüsü Cassidy DiPaola, artık belirli sıcak hava dalgalarının tek tek şirketlere bağlanabileceğini, bu nedenle mahkemelerin sorumlulara tazminat yükümlülüğü getirebileceğini söyledi. Columbia Üniversitesi’nden Prof. Michael Gerrard ise henüz hiçbir şirketin mahkemede hesap vermediğini ancak bu tür çalışmaların süreci hızlandırabileceğini ifade etti.
Küresel Ölçekte Can Kaybı
Küresel ısınmanın sıcak hava dalgalarını daha sık ve yoğun hale getirdiği, bunun da yılda en az 500 bin kişinin ölümüne yol açtığı vurgulandı. Araştırma, iklim krizinden sorumlu şirketlerin tazminat ödemek zorunda kalabileceğini gündeme taşıdı.
