Avustralya’ya özgü vombatların küp şeklindeki dışkıları uzun yıllardır bilim dünyasının ilgisini çekiyordu. Journal of Zoology adlı hakemli dergide yayımlanan yeni araştırma, bu sıra dışı yapının aslında bir iletişim aracı olduğunu ortaya koydu.
Vombatlar, küp şeklindeki dışkılarını kaya ve kütüklerin üzerine üst üste dizerek küçük kuleler oluşturuyor. Daha önce bu şeklin, dışkının yuvarlanıp kaybolmasını engellediği düşünülüyordu. Ancak yeni bulgular, asıl amacın koku yoluyla mesaj bırakmak olduğunu gösterdi.
Koku temelli mesajlaşma sistemi
Georgia Üniversitesi’nden Prof. Dr. Scott Carver liderliğindeki ekip, vombatların koku alma sistemini inceledi. Araştırmada, bu hayvanların kedilerde de bulunan vomeronazal organa sahip olduğu belirlendi. Bu organ, kimyasal sinyalleri algılamada kritik rol oynuyor.
Laboratuvar ortamında yapılan gaz kromatografisi ve kütle spektrometrisi analizleri, vombat dışkılarında feromon görevi gören 44 farklı bileşik bulunduğunu ortaya koydu. Bu bileşikler sayesinde her dışkı, onu bırakan vombata özgü bir “kimyasal imza” taşıyor.
“Doğal bir sosyal ağ gibi çalışıyor”
IFL Science’a konuşan Prof. Carver, vombatların bu kuleler sayesinde çevrelerindeki bireyler hakkında bilgi edinebildiğini belirtti. Vombatlar, hangi komşusunun bölgede olduğunu, yeni bir vombatın gelip gelmediğini ve hatta çiftleşmeye uygunluk durumunu bu kokular üzerinden anlayabiliyor.
Bilim insanları bu sistemi, telefon olmadan işleyen bir sosyal ağ ya da flört uygulamasına benzetiyor. Yalnız yaşamayı tercih eden vombatlar için bu dışkı alanları, sosyal etkileşimin merkezi konumunda bulunuyor.
Küp şeklini nasıl alıyor?
Araştırma ekibi, vombat dışkısının neden küp şeklinde olduğuna dair çalışmalarını da hatırlattı. 2021’de yapılan bir çalışmaya göre dışkı, bağırsağın kolon bölümünde kurutuluyor. Bu süreçte meydana gelen kasılmalar, atığın küçük küpler hâline gelmesini sağlıyor.
Bilim insanları, bir vombatın günde yaklaşık 100 küp dışkı üretebildiğini de tespit etmişti.
