Osmanlı’da lodostan esen rüzgarın ardından İstanbul kıyılarına vuran çer çöp arasında değerli eşya arayanlar vardı. “Lodosçuluk” olarak bilinen bu uğraş, bazı kaynaklara göre Bizans dönemine kadar uzanıyordu.
Deniz tarihçisi Ali Rıza İşipek, BBC Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “İnsanlar lodos olduğunda kıyıya gider, bellerine, dizlerine kadar denize girer ve ellerindeki elek, kürek gibi aletlerle kıyıya vuranlar arasında değerli bir şey var mı diye bakarlarmış” diyor.
Modern İstanbul’da Lodosun Etkileri
Artık lodosçular olmasa da, lodostan esen rüzgar İstanbul’da hayatın pek çok alanını etkiliyor. Habertürk TV Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel, “Şu anda lodostan esiyor rüzgar İstanbul’da. Cuma günü biraz kuvvetlenecek ama şiddetli bir fırtına beklemiyoruz” diyor. Öztel, Marmara Denizi’nde bazı deniz seferlerinin iptal olabileceğini de belirtiyor.
Lodos Nasıl Oluşuyor?
Lodos, güneybatıdan esen ve Orta Akdeniz üzerinden gelen sıcak rüzgarlardır. Malta, İtalya ve Yunanistan’ın güneyinden esen rüzgar, Cezayir ve Libya üzerinden geçerek Batı kıyılarımıza ulaşıyor.
Meteoroloji uzmanları, lodosun arkasından yağmur getirdiğini ve bu yüzden eskiden “Lodosun gözü yaşlıdır” denildiğini açıklıyor.
Deniz ve Hava Taşımacılığında Riskler
Lodostan esen şiddetli rüzgar, büyük dalgalar yaratıyor ve deniz taşımacılığında aksaklıklara yol açıyor. Meteoroloji mühendisleri, saatte 62 kilometrenin üzerindeki rüzgarların fırtına olarak adlandırıldığını ve gemiler için ciddi risk oluşturduğunu belirtiyor. Ayrıca hava taşımacılığında, özellikle tek pistli havaalanlarında rötar ve iptaller yaşanabiliyor.
Baca Zehirlenmeleri ve Havanın Sararması
Lodos, sıcak rüzgar olduğu için baca gazlarının yeterince dağılamamasına ve zehirlenmelere sebep olabiliyor. Ayrıca, Afrika’daki kum fırtınalarından gelen tozlarla birleştiğinde İstanbul’da hava sarı bir renge bürünebiliyor. Uzmanlar, astım ve solunum yolu hastalıkları olanların dikkatli olması gerektiğini söylüyor.
Lodosta Sağlık Sorunları ve Baş Ağrısı
Lodos rüzgarı, baş ağrısı ve eklem ağrılarını artırabiliyor. Nöroloji uzmanı Prof. Nebil Yıldız, meteoropati ve meteorosensitivite kavramlarıyla, basınç ve hava değişimlerinin vücudu nasıl etkilediğini açıklıyor.
Lodosun Etkilerine Karşı Alınabilecek Önlemler
Prof. Yıldız, düzenli spor, iyi beslenme, yeterli uyku ve bol sıvı tüketiminin lodostan kaynaklanan baş ağrılarını ve eklem rahatsızlıklarını azaltabileceğini belirtiyor. Ayrıca, kapalı havalarda ruhsal durumu olumluya çevirecek aktivitelerin de önerildiğini söylüyor.
