Çalışanların iş yerinde yaşadığı duygusal kopuş, artık yeni bir kavramla tanımlanıyor: “Sessiz çatlama” (quiet cracking). CNBC’nin aktardığı ve bulut tabanlı öğrenme platformu TalentLMS tarafından hazırlanan rapora göre, sessiz çatlama; çalışanların sürekli mutsuzluk, aidiyet kaybı ve düşen motivasyon yaşamasını ifade ediyor.
Uzmanlar, bu durumun “sessiz istifa” (quiet quitting) kadar görünür olmadığını ancak iş yerleri için en az onun kadar tehlikeli olduğunu vurguluyor.
Sessiz istifadan farkı ne?
ResumeBuilder’a göre sessiz istifa, çalışanın yalnızca görev tanımında yer alan minimum çabayı göstermesi anlamına geliyor. Sessiz çatlama ise daha derin bir soruna işaret ediyor. Bu kavram, tükenmişlik ve stres sonucu çalışanların işten duygusal olarak kopması, üretkenliğin azalması ve işi bırakma isteğinin artmasıyla tanımlanıyor.
TalentLMS raporunda şu ifadeler yer alıyor:
“Sessiz çatlama, her zaman yorgunlukla kendini göstermez ve performans ölçümlerine hemen yansımaz. Ancak uzun vadede en az sessiz istifa kadar yıkıcıdır.”
Her iki çalışandan biri yaşıyor
Raporda, mart ayında ABD’de farklı sektörlerden bin çalışanla yapılan anketin sonuçlarına yer verildi. Katılımcıların:
Yüzde 54’ü iş yerinde sessiz çatlama yaşadığını,
Yüzde 47’si ise bunu zaman zaman hissettiğini belirtti.
EY Amerika Bölgesi Sağlık ve İyi Yaşam Direktörü Frank Giampietro, sessiz çatlama ve sessiz istifayı “aynı madalyonun iki yüzü” olarak tanımlıyor:
“Her ikisi de iş yerindeki tükenmişliğe verilen tepkiler. Müdahale edilmezse hem çalışanlar hem de kurumlar için ciddi kayıplar doğurur.”
Ekonomiye faturası ağır
Araştırma şirketi Gallup’un verilerine göre, ABD’de çalışan bağlılığındaki düşüşün ülke ekonomisine yıllık maliyeti yaklaşık 2 trilyon dolar.
Indeed’in kıdemli ekonomisti Cory Stahle, sessiz çatlamayı iş gücü piyasasındaki daha geniş bir dönüşümün parçası olarak görüyor:
“2021–2022’deki büyük istifa döneminde insanlar iş değiştirmekte özgürdü. Bugün ise ekonomik yavaşlama ve iş fırsatlarının azalması nedeniyle çalışanlar işlerinde kalıyor ama mutsuzluk derinleşiyor.”
Gallup uzmanı Jim Harter ise durumu şöyle özetliyor:
“Çalışanlar kendilerini işten kopmuş hissediyor ama aynı zamanda sıkışmış durumdalar. Bu, işverenler için hiç iyi bir tablo değil.”
İş değiştirme cazibesini yitirdi
Uzmanlara göre sessiz çatlamanın yayılmasında, iş piyasasındaki daralma da etkili. ABD Merkez Bankası (Fed) verileri, Şubat 2025’ten itibaren mevcut işinde kalan çalışanların maaş artışlarının, iş değiştirenleri geçtiğini gösteriyor. Bu da çalışanların risk almaktan kaçınmasına neden oluyor.
Çözüm: iki yönlü iletişim
Uzmanlar, sessiz çatlamanın nedenleri arasında net hedef eksikliği, aşırı iş yükü ve zayıf yönetici-çalışan ilişkilerini gösteriyor. Gallup’tan Jim Harter’a göre çözüm tek taraflı değil:
“Çalışanlar yöneticileriyle açık iletişim kurmalı. Ancak kurumlar da çalışanların sesini gerçekten duyan bir liderlik kültürü oluşturmalı.”
Harter, iyi liderliğin kritik rolüne dikkat çekiyor:
“Sessiz çatlama fark edilmezse sadece çalışanlar değil, zamanla kurumun kendisi de sessizleşir.”
