Dünyanın önde gelen sözlüklerinden Cambridge Sözlüğü 2025 yılının kelimesi olarak "parasocial" (parasosyal) ifadesini seçti.
Bu kelime, insanların hiç tanışıklıkları olmayan kişilerle, hatta yapay zekalarla kurduklarını düşündükleri bağları tanımlamak için kullanılıyor.
1956'DAN BERİ KULLANIMDA
Sözlük yetkilileri, "parasocial" ifadesinin ilk olarak 1956'da sosyolog Donald Horton ve meslektaşı Richard Wohl tarafından ortaya atıldığını belirtti. İki araştırmacı, televizyon seyircilerinin ekranda gördükleri şahsiyetlerle geliştirdiği tek taraflı sosyal ilişkiyi tanımlamak için bu ifadeyi kullanmıştı.
Bu fenomen, günümüz sosyal medya çağında yeniden güç kazandı. Kullanıcılar, hiçbir kişisel bağlantıları olmadığı halde ünlülerle, sosyal medya fenomenleriyle ve internette gördükleri başka kişilerle güçlü duygusal bağlar kurabiliyor.
TAYLOR SWIFT'İ ÖRNEK VERDİLER
Cambridge Sözlüğü'nden yapılan açıklamada yılın kelimesine örnek olarak Taylor Swift'in NFL yıldızı Travis Kelce ile nişanlanmasının hayranları üzerinde yarattığı duygusal tepkiyi gösterdi.
Ayrıca eşinden ayrılan Lily Allen'ın yayınladığı "West End Girl" albümü sonrası hayranların şarkıcının özel hayatına yönelttiği ilginin de parasosyal ilgiye örnek olduğu belirtildi.
YAPAY ZEKA İLE KURULAN BAĞLAR DA BUNUN İÇİNDE
Sözlük, kelimenin kullanımındaki artışın bir diğer sebebinin de insanların ChatGPT gibi yapay zeka sohbet botlarıyla geliştirdiği ilişkiler olduğuna dikkat çekti.
2025 boyunca parasosyal bağların yapay zeka üzerinden sorgulanması kamuoyunda öne çıkan tartışmalardan biri haline geldi.
Cambridge Sözlüğü'nden sözlükbilimci Colin McIntosh, kelimenin "zamanın ruhu"nu yakaladığını ifade ederek, bir zamanlar yalnızca akademik çevrelerde kullanılan terimin artık ana akımda da yer bulduğunu vurguladı.
Cambridge Üniversitesi'nden sosyal psikoloji profesörü Simone Schnall, parasosyal ilişkilerin hayranlık kültürünü ve özellikle yapay zeka ile insanların çevrimiçi etkileşimini yeniden tanımladığını belirterek seçimi "ilham verici" olarak niteledi.
ÖNE ÇIKAN DİĞER KELİMELER
Cambridge Sözlüğü, bu yıl "slop" (özellikle yapay zeka tarafından üretilmiş düşük kaliteli içerik) ve "memeify (bir olayı ya da kişiyi meme haline getirmek) gibi dikkat çeken kelimelerin de öne çıktığını açıkladı.
2025 boyunca sözlüğe altı bin yeni kelime eklendiği ve bunlar arasında "delulu", "skibidi" ve "tradwife" gibi popüler terimlerin yer aldığı belirtildi.
