İngiltere’de yapılan klinik araştırmalarda, bugüne kadar “tedavisi mümkün değil” gözüyle bakılan agresif kan kanseri türlerinde dikkate değer bir başarı elde edildi. T-hücreli akut lenfoblastik lösemi tanısı alan ve standart kemoterapi ile kemik iliği naklinden sonuç alamayan 11 hastada uygulanan yeni yöntemle, bağışıklık hücreleri genetik olarak düzenlenerek adeta “yaşayan bir ilaca” dönüştürüldü.
Uzmanlar, tedavinin beyaz kan hücrelerinin DNA’sında son derece hassas düzenlemeler yapılmasına dayandığını belirtti. “Base editing” adı verilen teknik, genetik kodun yalnızca tek bir harfinin değiştirilmesiyle T-hücrelerinin kansere karşı savaşacak şekilde yeniden programlanmasını sağlıyor.
İlk hasta 3 yıldır kansersiz
Yeni tedavi 2022 yılında ilk kez 16 yaşındaki bir hastada uygulanmıştı. Yıllardır hastalığı tekrarlamayan genç hasta, artık sadece yılda bir kez kontrol için hastaneye gidiyor.
Hastaların yüzde 64’ü remisyona girdi
King's College Hastanesi ve Great Ormond Street Hastanesi’nde yürütülen klinik çalışmanın sonuçları şöyle:
Sekiz çocuk ve iki yetişkin dahil toplam 11 hasta tedavi edildi,
Hastaların yüzde 64’ünde (dokuz kişide) kanser tamamen geriledi ve kemik iliği nakli yapılabildi,
Yedi hasta, tedaviden sonra 3 ay ile 3 yıl arasında değişen sürelerde kansersiz bir şekilde yaşamını sürdürüyor.
Hedefe kilitlenen T-hücreleri
Tedavi sürecinde doktorlar önce sağlıklı T-hücrelerini topluyor ve bu hücrelerin gen yapısını çok küçük dokunuşlarla değiştiriyor. Böylece hücrelere “kanseri bul ve yok et” talimatı verilmiş oluyor. Bu işlemle T-hücrelerinin:
Yanlış hücrelere saldırmaması,
Birbirlerini yok etmemesi,
Kemoterapiden etkilenmemesi,
Kanserli T-hücrelerini özel işaretlerinden tanıyıp hedef alması sağlanıyor.
Vücuda yeniden verilen düzenlenmiş hücreler, kanserli T-hücrelerini tek tek bulup yok eden programlanmış bir savunma mekanizmasına dönüşüyor.
Uzmanlar, yöntemin önümüzdeki yıllarda agresif kan kanserlerinin tedavisinde yeni bir standart hâline gelebileceğini belirtiyor.
