Dünya genelinde gebeliklerin yaklaşık %14’ünü etkileyen gestasyonel diyabet, yalnızca doğum sürecini değil sonraki yılları da etkileyebiliyor. Viyana’da düzenlenecek Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği (EASD) toplantısında sunulacak yeni bir meta-analiz, bu durumun hem annelerin bilişsel fonksiyonlarını zayıflatabileceğini hem de çocuklarda gelişimsel bozukluk riskini artırabileceğini gösterdi.
Annelerde bilişsel düşüş:
Singapur Ulusal Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Ling-Jun Li’nin liderliğinde yapılan araştırma, 2024 Nisan’ına kadar yayımlanan 48 gözlemsel çalışmayı inceledi. Beş çalışmada annelerin bilişsel performansı değerlendirildi. Gestasyonel diyabet tanısı alan kadınlar, Montreal Bilişsel Değerlendirme Testi’nde (30 puan üzerinden) ortalama 2,47 puan daha düşük skor aldı; bu, gebelik sırasında bile hafif bilişsel bozulma olabileceğini gösteriyor.
Çocuklarda gelişimsel riskler:
43 çalışmadan elde edilen veriler, gestasyonel diyabete maruz kalan çocukların yaşıtlarına göre ortalama 4 puan daha düşük IQ’ya sahip olduğunu ortaya koydu. Sözel kristalize zekâ puanları da 3 puan civarında düşüş gösterdi. Araştırma ayrıca şunları ortaya koydu:
Gelişimsel gecikme riski yüzde 45 arttı.
DEHB görülme olasılığı yüzde 36 yükseldi.
Otizm spektrum bozukluğu riski yüzde 56 daha fazla bulundu.
Araştırmacılar, beyin yapısında genel bir bozulma tespit etmeseler de, belirli bilişsel ve davranışsal alanların gebelik diyabetinden etkilendiğini vurguladı.
Olası mekanizma:
Bilim insanları, kronik iltihap, oksidatif stres, yüksek insülin seviyeleri ve oksijen yetersizliği gibi faktörlerin fetüsün beyin gelişimini bozabileceğini belirtiyor. Bu etkiler, ilerleyen yıllarda öğrenme, dikkat ve sosyal iletişim sorunları olarak kendini gösterebilir.
