Göbeklitepe, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve "tarihin sıfır noktası" olarak nitelendirilen ören yeri, 30 yıldır süren kazılarla tarih öncesi sırlarını gün yüzüne çıkarıyor.
Kent merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Örencik Mahallesi yakınlarında, İstanbul ve Chicago Üniversitelerinden araştırmacılar tarafından 1963’te yüzey çalışmaları sırasında fark edilen ören yerinde somut bulgular, 1986’da tarlasını süren çiftçi Şavak Yıldız tarafından bulunan heykelle ortaya çıktı. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda, Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müzesi tarafından Prof. Dr. Klaus Schmidt yönetiminde 1995’te başlatıldı.
Kazılarda neolitik döneme ait, boyları 3 ila 6 metre, ağırlıkları 40 ila 60 ton olan, yabani hayvan figürlü "T" biçimli dikili taşlar bulundu. Ayrıca 8 ila 30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen yapılar, dünyanın en eski tapınak kalıntıları ve yaklaşık 12 bin yıl öncesine ait 65 santimetre uzunluğunda insan heykeli gibi eserler gün yüzüne çıkarıldı.
Göbeklitepe, 2011 yılında UNESCO "Dünya Mirası Geçici Listesi"ne alındı ve 1 Temmuz 2018'de Dünya Mirası Listesi’ne dahil edildi. 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından "Göbeklitepe Yılı" ilan edilmesiyle turizmde "altın yılı" yaşandı. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist, tatil günlerinde günlük 10 bini aşkın ziyaretçiyle Göbeklitepe’yi ziyaret ediyor.
Göbeklitepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, ören yerindeki her eserin ve her yeni bilginin büyük ilgi gördüğünü belirtti. Karul, "Tarih öncesi insanların yaşadığı mekanlar, teknolojiler, yaşam biçimleri ve beslenme alışkanlıklarını anlamaya çalışıyoruz. Yaptığımız işin toplumda ilgi görmesi bizi mutlu ediyor" dedi.
Karul, alanın daha anlaşılır hale gelmesi için yoğun çaba harcadıklarını ve Taş Tepeler Projesi ile arkeolojik veriyi toplumla buluşturmanın öncelikleri arasında olduğunu vurguladı.
Bölgedeki ilk bulguya rastlanan arazinin eski sahibi 66 yaşındaki Mahmut Yıldız, Göbeklitepe ile turizme katkı sağladıkları için gurur duyduğunu belirtti: "Dünyaya miras bıraktığımız için mutluyuz. 30 yıldır çalışmalar yapılıyor ve her gün yeni şeyler bulunuyor. Çalışmalar yıllardır devam ediyor, inşallah daha da iyi olacak."
