Turgut Özal’ın hayatının başlangıcı ve eğitim süreci
1927 yılında Malatya'da doğan Turgut Özal, babasının görevi nedeniyle eğitim hayatını farklı şehirlerde sürdürdü. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümünden 1950 yılında mezun oldu. Ardından Elektrik İşleri Etüt İdaresinde çalışmaya başladı. ABD’de mühendislik ekonomisi eğitimi aldıktan sonra yurda dönerek aynı kurumda genel müdür yardımcılığı görevini üstlendi.
Kamu görevleri ve DPT süreci
1961-1962 yıllarında askerliğini Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olarak yaptı. 1967-1971 yılları arasında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı görevini yürüten Özal, Türkiye'nin ekonomik planlamasında etkili oldu. Dünya Bankası'nda danışmanlık yaptı, sanayi sektöründe yöneticilik ve sendika başkanlığı görevlerinde bulundu.
Siyasi hayatın başlangıcı ve “sandalyesiz bakan” dönemi
1977 seçimlerinde Milli Selamet Partisi’nden İzmir adayı olan Özal, milletvekili seçilemedi. 1979’da Başbakanlık ve DPT müsteşarlıklarını eş zamanlı yürüttü. 1980’de kabul edilen 24 Ocak kararlarının mimarlarından biri olarak tanındı. Bu dönemde “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.
ANAP’ın kuruluşu ve başbakanlık yılları
12 Eylül 1980 sonrası kurulan geçici hükümette Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. 1983’te kurduğu Anavatan Partisi (ANAP) ile seçimlerden zaferle çıkarak başbakan oldu. 1983-1991 arasında kesintisiz iktidarda kalan Özal, liberal ekonomik politikaları uygulamaya koydu, serbest piyasa reformlarıyla dikkat çekti.
1988’de uğradığı silahlı saldırı
1988’de Ankara’da bir parti kongresinde yaptığı konuşma sırasında silahlı saldırıya uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Suikast girişiminde bulunan Kartal Demirağ yakalandı, idam cezası aldı ancak cezası hapse çevrildi ve 1992’de Özal tarafından affedildi.
GAP ve kalkınma politikaları
1989’da hazırlanan GAP Master Planı ile Güneydoğu Anadolu’da kapsamlı kalkınma hedeflendi. Tarım, sanayi, altyapı ve sosyal yaşam alanlarında dönüşüm amaçlandı.
Cumhurbaşkanlığı dönemi ve Kürt sorunu yaklaşımı
1989’da Türkiye’nin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Özal, ilk kez sivil inisiyatifle Kürt sorununa çözüm arayışına girdi. Celal Talabani, Ahmet Türk ve Sırrı Sakık gibi isimlerle görüşmeler yaptı. Bu süreçte detaylı raporlar hazırlattı, MGK’da çözüm önerilerini gündeme taşıdı.
Ölümü ve otopsi süreci
Özal, 17 Nisan 1993’te görev başındayken hayatını kaybetti. Ölümünden 19 yıl sonra 2012'de yapılan otopsi sonucunda ölüm sebebi kesin olarak tespit edilemedi, ancak suikast iddiaları kamuoyunun gündemine oturdu.
