Seçkin Çakmak yazdı: Yeni İnternet Çağı; METAVERSE

Günümüzde sıkça ismini duyduğumuz Metaverse (Evrenin Ötesi) hakkında birçok gelişmenin yaşandığına şahit oluyoruz. Öyle ki geçenlerde İş bankası ekip içi bir toplantısını Metaverse üzerinden gerçekleştirdi. Bill Gates’te geçen hafta ‘’2-3 yıl içinde iş toplantılarının artık Metaverse üzerinden gerçekleştirileceğini’’ açıkladı. Barbados’un Metaverse’te büyükelçilik açacağını duyurması, Güney Kore’nin başkent Seul’u Metaverse’e adım atan ilk şehir olacağını ilan etmesi ve A.B.D’de Traci ve Dave Gagnon çiftinin Metaverse’de ilk düğünü yaparak evlenmesi hızlıca dijital evrene adapte olmaya başladığımızı gösteriyor.

Ütopik bir romandan esinlenerek başlayan süreç Facebook’un 2014 yılında Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) gözlüğü üreten Oculus’u 2 Milyar dolara alması ve yakın zamanda ismini META olarak ilan etmesiyle başka bir ivme kazandı. Elbette Endüstriyel 4’ün konuşulduğu, uçan arabaların test sürüşlerine başladığı ve yapay zeka sistemlerinin kullanıldığı bir dönemde İnternet’in bir üst versiyona geçmesi de kaçınılmaz.

Lisanımünasip ile Metaverse’i izah edersek; Sanal Gerçeklik (VR) kaskı başta olmak üzere diğer aparatlarını takarak üç boyutlu dijital bir ortama fiziksel olarak değil, ancak zihinsel olarak giriş yapabileceğiz. Bu 3D Ortamın kategorilere göre ayrılmış olan sanal mekanlarında alışveriş yapabilecek, iş toplantılarımızı gerçekleştirecek, eğitim alabilecek, konsere, sinemaya gidebilecek, arkadaşlarımızla sanal kafede buluşarak oyun oynayabilecek ve hatta partnerimizle sevişebileceğiz.

Rasyonel bir bakış açısıyla bakarsak artırılmış gerçekliğin sanal gerçeklikle buluşarak 2D internetin, 3D Boyutlu hale gelmesi interneti daha cazibeli hale getirecektir. İş dünyası adına dijital bir ofis ve evden çalışma kolaylaşacak, eğitim camiası adına uzaktan öğrenmek eğlenceli ve daha verimli hale gelecektir. Hali hazırda Zoom, Skype ve Microsoft Teams üzerinden toplantılarımızı ve eğitimlerimizi yapabiliyoruz ancak sadece ekran üzerinde deneyimliyorken artık bizzat içinde olacağımız sanal bir ortamda hissederek ve sanki oradaymışız gibi tecrübe edeceğiz.

Uzaklık kavramının olmayacağı bu paralel evrende 360 derece görüntüsü yüklenmiş olan, gitmek isteyip gidemediğimiz şehirlere, tarihi yerlere, zirvelere ve manzarası harika yerlere gidebilecek, görmek isteyip göremediğimiz müzeleri, eserleri, tabloları ve heykelleri görebileceğiz. Bir bakıma sanal tur imkânımız olacak böylelikle bir ömre çok yer gezmeyi sığdırabileceğiz. Belki gezip gördüğümüz yerlerde olacak lakin anılarımızı tazeleme fırsatını da yakalayacağız.

Çığır açan devrim niteliğinde ki Metaverse’ün tam manasıyla hayatımızı kuşatması 10-15 yılı bulacak gibi. Şu an için VR sanal gerçeklik gözlüklerinin 300-600 dolar arasında ki maliyetini de hesap edersek yaygınlaşmasının zamana ihtiyacı olduğunu görebiliyoruz. Teknoloji şirketleri ise şimdiden yol alma gayreti içinde; Facebook başta olmak üzere Google, Microsoft, Binance, Epic, Tencent ve Roblox evrenin ötesiyle ilgili Ar-Ge çalışmalarını yürütmeye devam ediyor.

Oyun endüstrisi, reklamcılık sektörü, kripto para borsası, fintech ve ticari kazanç sağlayan kurumlar mevcut gezegenimizde yer aldığı gibi öte evrende de yer alarak ayrı bir ‘’Metaverse Ekonomisi’’ oluşturacaklar. Epic Games Ceo’su Tim Sweeney “Gelecek on yıllarda metaverse’ün dünya ekonomisinin multi trilyon dolarlık kısmını oluşturma potansiyeli var” açıklaması bunu teyit ediyor. Teknoloji şirketlerinin neden bu kadar öte evrene ilgi gösterdiğini şimdi anlayabiliyoruz. Mesele tamamen duygusal…

NASA harıl harıl yaşanabilir bir gezegen arayadursun, Nam-ı değer Zucc efendi dijital bir gezegen yaratmak için tüm mesaisini ayırmış durumda öyle ki Facebook ismini ‘’Meta’’ olarak değiştirdi. 10 Milyar Dolardan fazla bu işe para ayırmakla kalmayan Facebook, Avrupa Birliği ülkelerinden 10 Bin kişiyi Metaverse projesi için istihdam edeceğini ve projenin gelişmesinde katkıda bulunanlara 50 Milyon dolar fon ayırdığını açıkladı. Bu kadar yatırım neden? Mark Zuckerberg artık Facebook’un eskisi gibi gençlerden rağbet görmediğini biliyor. O yüzden Metaverse ekonomisinden pastanın büyük payını alma derdinde

Gelelim işin risklerine; kullandığımız internetin mahremiyetini tam olarak sağlayamamışken, Metaverse’de bunu nasıl sağlayabiliriz? Veri güvenliğimizin durumu ne olacak? Ya kimliğiniz veya avatarınız taklit edilirse! Hukuki boyutu ve sorumluluğu konusunda henüz bir çalışma olmadığını biliyoruz. Devletler, Şirketler ve Hackerlar bu platformda illa ki yer bulacaktır. Onlara karşı bir koruma duvarı oluşturabilecek miyiz? Cevabını bekleyen sorular ve belirsizlikler… İlerleyen zamanlarda güvenlik ve gizlilik konularının ayrı bir tartışma konusu olacağı kesin.

Artırılmış Gerçeklik (Augmented reality; AR) geliştiricisi Louis Rosenberg’in ‘’Metaverse’ün gerçeklik algısını değiştireceğini’’ söylemesi yeni tür teknolojik hastalıkların ve psikolojik rahatsızlıkların olabileceğini de akıllara getirdi. Böylesine devasa bir projenin yararları olduğu gibi zararlarının da olacağı yadsınamaz bir gerçek, en nihayetinde sınırsız bir evrende işi abartanlar bir aşamadan sonra neyin gerçek, neyin sanal olduğunu ayırmakta güçlük çekecektir. Zamanlarının birçoğunu bu evrende harcayacak olanlar gerçek evrenimizde kontrollü bir davranış sergileyebilecek mi?

Radikal bir değişikliğe neden olacağı öngörülen Metaverse’ün dili ve kültürü yeni bir evrensel toplum yaratacağını, geleneksel pazarlama yöntemlerinin yerini yenilikçi dijital pazarlama yöntemlerinin alacağını, birçok mesleğin yitip gitmesiyle avatar, moda ve evren tasarımcılığı gibi yeni mesleklerin ortaya çıkacağını, kendine özgü finansal ve ödeme sistemlerinin olacağını düşünüyorum. Yaşayıp göreceğiz…