Ağız ve diş sağlığının önemi

Ağız ve diş sağlığı konusu hakkında; Diş çürükleri nasıl önlenir?, Dişin Gelişimi, Diş çıkarma sıkıntıları ve çözümler, Ağız ve Diş Temizliği...

Ağız ve diş sağlığının korunması için, küçük yaşlardan itibaren ağız ve diş bakımının alışkanlık haline getirilmesi önemlidir. Ebeveynlere, öğretmenlere, okul sağlığı ile ilgilenen sağlık görevlilerine çocuklarda bu bilincin oluşması açısından görevler düşmektedir. 

Diş çürüklerinin önlenmesi için;

Çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmaları
Ağız ve diş temizliğine önem vermeleri
Yerel veya sistemik flor uygulamaları ile diş sağlığının desteklenmesi önemlidir.

Diş Çürükleri Neden Olur?

Dişlerinde çürüme başlayan bireylerin birçoğu diş çürükleri nasıl oluşur sorusuna yanıt aramaktadır. Diş çürüklerinin en temel nedeni ağız ve diş bakımının düzenli şekilde yapılmaması ile şeker, karbonhidrat ve asit içeren besinlerin fazla tüketilmesidir. 

Daha detaylı şekilde bakılacak olursa diş çürüğü nedenleri arasında şunlar yer alır:

Gazlı içeriklerin fazla tüketimi
Dişlerin doğru ve etkili şekilde fırçalanmaması, diş ipi kullanmama, dil temizliğinin yapılmaması
Ağız kuruluğu
Reflü hastalığı
Anoreksiya nervoza ve Bulimia nervoza gibi yeme bozukluğu hastalıkları
Yeterli miktarda florür almamak

Diş Çürüklerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş çürüklerinin zamanında teşhis edilerek tedavi edilmesi büyük bir öneme sahiptir. Tedavi edilmeyerek ilerleyen diş çürüklerinde sürekli diş ağrısı, iltihaplanma, diş kırılması, beslenme ve çiğneme güçlüğü, kan dolaşımına ulaşarak sepsise kadar ilerleyebilen ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle diş hekimi muayeneleri ertelenmemelidir.

Diş çürüğü başlangıcı tespit edilen hastalarda çürüğün çok erken bir evrede olması halinde florür tedavisi ile diş minesi onarılabilir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda diş çürükleri tedavisi için en sık tercih edilen yöntem diş dolgularıdır. Oldukça kısa süren bir işlem olan dolgularda dişin çürüyen kısmı tamamen kazınarak dolgu malzemesi ile doldurulur. Daha şiddetli olgularda diş çürükleri temizleme işleminin yapılmasının ardından kalan kısma taç veya diş kronu adı verilen malzeme yerleştirilerek tedavi edilir.

Diş kronları porselen veya çelik olabilir. Çürüklerin derinleşerek sinirlere ulaşması halinde kanal tedavisi uygulanır. Bu tedavide dişte bir kanal açılır ve dişin çürümüş kısımları ile birlikte sinirler ve kan damarları çıkartılır. Enfeksiyon söz konusu ise buna yönelik müdahaleler yapılır ve ardından kalan boşluk dolgu malzemesi ile doldurulur. Çürüğün durumuna göre kanal tedavisi uygulanan dişin üzerine diş kronu da yerleştirilebilir. Tamamen çürümüş dişler için ise tek çözüm yolu dişin çekilmesi ve yerine protez yerleştirilmesidir.

Tedavi sürecinde hissedilen diş ağrılarının hafifletilmesi için hekim tarafından önerilecek olan ağrı kesicilerden yararlanılabilir. Aynı zamanda çok sıcak ve çok soğuk besinlerin tüketiminden kaçınmak ve ağız hijyenine yönelik bakımlara devam etmek de ağrılarla başa çıkmak konusunda etkilidir. Tedavi sonrasında yeni çürüklerin oluşumunu önlemek adına şekerli ve asitli besinlerin tüketiminden kaçınmak, günde en az iki kez diş fırçalamak ve bir kez diş ipi kullanmak gerekir. Ayrıca öğün aralarında yapılan atıştırmalıkların sınırlandırılması, florürlü diş macunlarının kullanılması, sağlıklı beslenmeye ve özellikle de yeterli kalsiyum alımına dikkat edilmesi diş çürüklerinin önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Eğer siz de diş çürüğüne sahip olduğunuzu düşünüyor ve diş çürükleri nasıl geçer diye merak ediyorsanız vakit kaybetmeden bir diş hekimine başvurarak muayeneden geçmeli, tedavilerinizi gerçekleştirmelisiniz.

Diş Gelişimi

Dişlerin oluşumu anne karnındayken başlar. Olgunlaşmalarını tamamlayan dişler, doğumdan sonra belirli bir sırayı izleyerek çıkar. Diş çıkarma zamanı bebekten bebeğe farklılık gösterse de, genelde ilk süt dişleri 5-10 ay arasında kendini gösterir. Genellikle önce alt ve üst kesiciler çıkar. Bebekler yaklaşık 2,5 yaşında 20 süt dişlerini tamamlanmış olur. Bazen alt ya da üst kesici dişi çıkmış olarak doğan bebekler görülebileceği gibi, ilk süt dişinin çıkmasının 15. aya sarktığı da görülebilir. Genellikle bebeklerin dişleri anne babalarınınkine benzer yaşlarda patlar. Bazı hormonların azlığında ya da D vitamini eksikliğinde dişlerin çıkması gecikebilir.

Diş çıkarma sıkıntıları ve çözümler

Bebeğiniz diş çıkarırken ateşi 380C’nin üzerine çıkmaz. Bazen çocukların ateşli hastalıkları, diş çıkarmamaya atfedilerek tedavi geciktirilmektedir.

Islak bir bezle dişetlerini silmeniz ya da buzdolabında soğutulan türden dişlikler vermeniz, diş kaşıntısı ve ağrısı çeken çocuğunuzu rahatlatabilir. Ancak huzursuzluk yine de artarsa doktorunuza danışarak bebeklere özel ağrı kesici, şurup ve jel seçenekleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Diş Sağlığı Açısından Sağlıklı Beslenme Prensipleri

Sağlıklı besinler olan sebze, meyve, tahıllar, süt, peynir, yoğurt tüketimi özendirilmelidir.
Yüksek oranda şeker içeren besinlerden kaçınılmalıdır.
Gazlı, şekerli içecekler tüketilmemelidir.
Emzik, biberon kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Kullanılıyorsa, temizliklerine dikkat edilmelidir. Bir yaşından sonra bardak kullanımı öğretilmelidir.
Kaşık ve çatalın ortak kullanımından kaçınılmalıdır.

Ağız ve Diş Temizliği

Bebeğinizin damağını, dilini ve dişetlerini ilk günlerden başlayarak ıslatılmış gazlı bez ile yumuşakça temizlemeniz doğru olacaktır. Dişler çıkmaya başladığında bebeklere özel diş fırçalarıyla ağız temizliği yapabilirsiniz. Dişler artınca hekime danışarak yaşına uygun diş macunu da kullanabilirsiniz. Dişlerin çıkması tamamlanınca diş ipi kullanmaya başlamanız da uygun olur.

İki yaşından büyük çocuklarda diş macunu kullanımı özendirilmelidir. Üç yaşına kadar bir pirinç tanesi kadar her fırçalamada diş macunu kullanımı önerilmektedir. Üç yaşından sonra bir bezelye tanesi kadar diş macunu yeterli olacaktır. Diş fırçalama 7-8 yaşına kadar ailenin gözetiminde yapılmalıdır. Günde iki kere diş fırçalama, diş sağlığının korunmasında etkindir.