ABD’den ahlak dışı teklif
Suriye’de Dürziler’le iktidardaki HTŞ kuvvetleri arasında çarpışmalar sürer, İsrail Dürzi toplumunu korumak amacıyla Şam ve çevresindeki Suveyda kasabasını bombalar, PYD/PKK geçici devlet başkanı Ahmet El Şara’nın yönetimine baş kaldırmaya hazırlanır, bizimkiler de hala “süreç”la yatıp kalkarlarken Güney Kafkasya’da yeni bir kriz baş gösterdi.
Son yıllarda dünyada patlak veren çatışmalar, savaşlar ve krizlerin üstünü biraz eşelediğinizde altından ABD parmağının çıktığını görüyorsunuz. Bu seferkinden de ABD çıktı ama parmağıyla değil bütün bedeniyle. Ermenistan’dan yayın yapan The Armenian Report’un yazısına göre ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi ne üstüne vazifeyse kalkmış, Ermenistan’a, bir bölümü Ermenistan topraklarında bulunan, Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlayan bir toprak parçasını 100 yıllığına kiralamayı teklif etmiş.
Barrack Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi; o kadar. Güney Kafkasya işlerine burnunu sokma yetkisini kendisinde nasıl gördü acaba? Patronu ve yakın dostu Donald Trump’tan aldığını vehmettiği güçle mi? The Armenian Report’taki yazıyı okuyalım:
“Barrack Ermenistan’ın Syunik bölgesindeki bir yolu (Azeriler Göyçe-Zengezur koridoru diyor) 100 yıllığına kiralamayı teklif etti. Sözkonusu yol Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlıyor. Bu bölgeden sıklıkla Zengezur Koridoru olarak söz edilse de Ermenistan bu tanımı reddediyor. Bu yolu Azerbaycan’a bağlama fikri Baku Yönetimi’nin 2020’den beri savunduğu, Türkiye’nin de desteklediği bir proje.
“Verilen bilgilere göre bu yolun 100 yıllığına Amerikalı özel bir şirkete kiralanması ve özel şirketin de bu yolun işletmecisi olması sözkonusu. Ancak Ermenistan Hükumeti bunu kesinlikle reddediyor; kabul edilemez olduğunu ilan ediyor.
“Olay, New York’taki bir basın toplantısı sırasında Barrack’ın, sözüm ona Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki gerginlikleri giderebilecek bir çözüm olarak bunu ortaya atmasıyla patlak verdi. Barrack’a göre Ermenistan’ın kaygıları ‘aşiret zihniyetinden’ kaynaklanıyordu. Barrack Ermeni toplumunun iliklerine kadar işlemiş olan kültürel ve tarihi endişelerini hiçe sayıyor ve böylesine yüzeysel bir konuşma yapabiliyordu.
“Azerbaycan’la Ermenistan 32 km. uzunluğunda olan bu yolla ilgili on yıldan fazladır çekişme içinde.
Tom Barrack Ermeni toplumunun bir karış toprağından bile vaz geçmeyi şiddetle reddettiğini anlamak istemiyor galiba. ABD Başkanı Donald Trump ise Beyaz Saray’da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’yle görüşürken konunun açılması üstüne, ‘Galiba bundan sonuç alınabilecek; hem de çok başarılı bir sonuç olacak,’ diyerek yangına körükle gitti.”
İran’dan yayın yapan Tabnak isimli haber sitesinde Güney Alabama Üniversitesi öğretim üyelerinden siyaset bilimci Prof. Nadir Entessar’la bir söyleşi yayımlandı. İran asıllı olan Entessar diyor ki:
“Burada ABD’nin, altını doldurup iyice güçlendirmeyi amaçladığı iki çıkarı var. Birincisi İran’ı Güney Kafkasya ve Orta Asya’dan tamamıyla izole ederek çevresindeki kuşatmayı sıkılaştırmak, ikincisi de Ukrayna’yla savaşla başı fena halde sıkışan Rusya’nın Bakü ve Erivan’la olan bağlarını koparmak. Washington’un o bölgede önde gelen hasımları (Rusya ve Çin) kadar ağırlığı yok. Söz konusu toprak parçasının kontrolunu elde etmek Washington’a belli bir ağırlık kazandıracak. Ayrıca da bölge ekonomi ve enerji kaynakları bakımından çok zengin olduğu için Trump Amerikası’nın iştahını kabartıyor.”
Haritaya baktığınız zaman Syunik ya da Zengezur yolu Orta Asya’ya kadar uzanabiliyor ve bölgedeki petrol zengini Türki cumhuriyetlerin topraklarına ulaşım sağlayabiliyor. Düşünün, bu yol Azerbaycan ve Ermenistan üstünden geçip Türkiye sınırına ulaştığında Akdeniz’e de açılan bir kapı olacak. Bir anlamda Bakü-Tiflis-Ceyhan koridoru gibi... Kimin iştahını kabartmaz? ABD Başkanı Trump da en iş adamı aklıyla bu toprak parçasının üstüne çökmek istiyor. Aklınca da şunu pazarlıyor: “Bu yolla hem Azerbaycan hem Ermenistan kazançlı çıkacağı için aralarındaki husumet de sona erer ve Güney Kafkasya’da huzur sağlanır.” Göreceğiz.
Bunları yazarken aklıma Ekim 2022’de yazdığım “Bir Tuhaf Cumhuriyet: Hedef Kürt İslam Sentezi mi” başlıklı yazı geldi. Yazıda, Göyçe Zengezur Cumhuriyeti isimli, ne idüğü belirsiz , Azerbaycan muhalefetine göre “korsan” bir cumhuriyet kurulduğu ve temsilciliğinin de Ankara’da Külliye’deki Saray’da açıldığı haber veriyordum. Bizimkilerin önderliğinde Göyçe Zengezur Cumhuriyeti’nin başına da devlet başkanı sıfatıyle Batman doğumlu Hizbullahçı bir Kürt olan Mehmet Ali Arslan adlı bir zat oturtulmuştu. Sonradan adamın sabıkalı bir dolandırıcı olduğu ortaya çıkmıştı.
Şu önemli noktaya dikkat çekmekte yarar var. Ekim 2022’deki yazdığımda, edindiğim bilgilere göre Syunik ya da Zengezur’un 42 km. olduğunu yazmıştım. Bugün Amerikan tarafına göre bu yol ya da koridorun uzunluğu 32 km. Aklıma takıldı. Bunun 10 km.si ne oldu? Birileri üstüne mi çöktü? Yakında anlarız. Üç yıl önce tantanayla açılışı yapılan Göyçe Zengezur Külliye temsilciliğine ne oldu acaba? Külliye koridorlarında artık Göyçe-Zengezur Cumhuriyeti ismini telaffuz eden yok. Ne ilginç değil mi? Hep enn önemli, enn oyun kurucu, dünya lideri olmaya heveslenebilirsiniz de bunları becerebilmek için akıl, birikim, bilgi, dünya görüşü gereklidir. Aksi halde başkalarının sahneye koydukları oyunlarda ikinci, üçüncü sınıf rollerde oynamaktan öteye gidemezsiniz.
