İç ve dış siyası gelişmeler, kur korumalı mevduattan çıkış, reel değerli TL ve yüksek TL faizlerine rağmen dövize yönelimi arttırdı. Merkez Bankası’nın toplam döviz rezervleri zirvede olsa da kur korumalı mevduatın bitirilmesinin ardından yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları ve fonlarında artış gerçekleşti. KKM’nin bittiği ağustos sonundan 10 Ekim’e kadar döviz mevduatları parite etkisinden arındırılmış olarak 5.8 milyar dolar artış gösterirken döviz fonlarının da parite etkisinden arındırılmış artışı 4.2 milyar doları buldu.
Ekonomi'nin haberine göre, 1.5 aylık dönemde yaklaşık 10 milyar dolara yakın döviz varlığında yükseliş olurken Merkez Bankası’nın da döviz satışı aynı dönemde QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına göre 10 milyar doları buldu. Dolarizasyon eğilimi TL faizler yüksek kalmasına rağmen gerçekleşti.
Toplam rezervlerde artışta altın fiyatları etkili
Merkez Bankası toplam döviz rezervleri altın fiyatlarındaki keskin yükselişin de etkisiyle 10 Ekim haftası itibariyle 189.7 milyar dolarla tarihi zirvesine çıktı. QNB ekonomistleri hazırladıkları raporda altın fiyatlarındaki artışın etkisiyle toplam rezervlerde yükseliş sürse de, döviz işlemleri açısından tablonun o kadar olumlu görünmediğini vurguladı. Merkez Bankası’nın, nisan ayındaki politika tepkisinden sonra mayıs–ağustos döneminde 35.1 milyar dolarlık döviz alımı yaptığını belirten QNB ekonomistlerinin raporunda eylül ayında 8.6 milyar dolar, ekim ayının ilk yarısında ise 3.1 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirildiğinin hesaplandığına işaret edildi. Raporda bu satışların, eylül–ekim döneminde toplam 1 milyar dolar olarak tahmin ettikleri cari fazlaya rağmen gerçekleştiği vurgulandı. Son 1.5 ayda Dolar /TL yüzde 2,08 Euro/TL ise yüzde 2,14 yükseldi.
Döviz mevduatlarında artış 5.8 milyar doları buldu
QNB ekonomistleri bu satışların ana kaynağının, yurt içi döviz talebi olduğunu dile getirdi. Rapora göre KKM’nin kapanmasının da etkisiyle, döviz mevduatları ağustos sonundan 10 Ekim’e kadar olan dönemde, altın ve parite etkisinden arındırılmış olarak 5.8 milyar dolar arttı. Merkez Bankası verilerine göre yurtiçi yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı pariteden arındırılmış olarak 2.55 milyar dolar, tüzel kişilerin ise 3.23 milyar dolar yükseldi. Yılbaşından bu yana da döviz mevduatlarında artış sürüyor. Verilere göre yılbaşından bu yana gerçek kişilerin döviz mevduatı 5.89 milyar dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı 11.97 milyar dolar arttı, toplamda parite etkisinden arındırılmış büyüme 17.86 milyar doları buldu.
QNB ekonomistleri son 1.5 ayda emeklilik ve yatırım fonlarındaki döviz cinsi yatırımların 7.5 milyar dolar yükseldiğini belirtti. QNB ekonomistlerinin raporunda bu büyümede altın fiyatlarındaki artışın etkisi bulunduğu yer aldı, bu etki arındırıldığında, 4.2 milyar dolarlık net artış hesaplandı. Yani yurt içi yerleşiklerin toplam döviz cinsi varlıkları son 1.5 aylık dönemde, fiyat etkisinden arındırılmış olarak 10 milyar dolar yükseldi, QNB ekonomistleri bunun da TCMB’nin döviz satışlarını büyük ölçüde açıkladığını vurguladı.
Politika faiz indirimi TL mevduat faizine yansımadı
QNB ekonomistleri bu dolarizasyon eğiliminin, mevduat faizlerinin düzenlemeler nedeniyle oldukça yüksek kalmasına rağmen gerçekleştiğine işaret etti. Merkez Bankası haziranda makroihtiyati önlemleri çerçevesinde gerçek kişi TL mevduatın payı yüzde 60’ın altında olan bankalar için hedef oranları artırdı ve yüzde 60/65 aralığında olan bankalar için de aylık 0.4 puanlık artış hedefi getirmişti. Bu hedeflerin de etkisiyle standart TL mevduat faizleri üzerinde son 250 baz puanlık faiz indiriminin hiçbir etkisi olmadı, QNB ekonomistlerine göre faizin ana belirleyicisi yurt içi yerleşiklerin dolarizasyon eğilimi oldu. Ekonomistler “Bu eğilimin temel belirleyicisi ise enflasyona ilişkin algı ve TCMB’nin bu alandaki kredibilitesi. Dolayısıyla, enflasyon görünümü bozulurken yapılacak bir faiz indirimi, piyasa faizleri açısından tersine yükseltici bir etki yaratabilir” diyerek bu perşembe günü Para Politikası Kurulu toplantısında piyasada 150 baz puan seviyesinde faiz indiriminin devam edeceğine yönelik beklentilere rağmen, faizin bu toplantıda sabit tutulacağını öngördü.
