İlk yılları
Ömer Zülfü Livanelioğlu, 20 Haziran 1946'da Konya'nın Ilgın ilçesinde dünyaya geldi. Livanelioğlu ailesinin büyük dedeleri Ömer Efendi 93 Harbi’nde Artvin’in Ermeni ve Rus işgaline uğraması üzerine Erzurum’a gelerek Ahmet Muhtar Paşa’nın ordusuna katılmıştır.
Ömer Efendi Harput Redif Taburu’na mülazım rütbesiyle atanır. Daha sonra burada çıkan çatışmada şehit düşer. Ömer Efendi’nin tek oğlu olan Zülfü Efendi, Türkiye’nin muhtelif yerlerinde sorgu hâkimi olarak görev yapar. Soyadı Kanunu çıktığında, babasının geldiği Artvin/Yusufeli/Livane Sancağı'na izafeten Livanelioğlu soyadını alır. Zülfü Efendi’nin oğullarından üçü de hâkim olmuştur. En büyükleri ve Zülfü Livaneli'nin babası olan Mustafa Sabri Livanelioğlu, Yargıtay Başkanvekilliğine kadar yükselmiştir.
Kariyeri
ABD Fairfax Konservatuvarı'nı bitirmiştir. Zülfü Livanelioğlu bağlama çalmayı teyzesi Nazmiye (Türeli) Yücel'in eşi olan eniştesi Turhan Yücel'den, Ilgın'da yaşadığı yıllarda ve yaz tatillerinde öğrendiğinde, eniştesi Turhan Bey'in kendisine hayatını değiştirecek bir sermayeyi hediye ettiğinden haberi yoktu.
Zülfü Livaneli, müziği ile birçok ulusal ve uluslararası ödül aldı ve eserleri Joan Baez, Maria Farantouri, Maria del Mar Bonet, Leman Sam, Sezen Aksu gibi yerli ve yabancı sanatçılar tarafından yorumlandı. Kültür, sanat ve politika alanında Türkiye’nin önemli isimlerinden birisi olan sanatçı, sanat yaşamı boyunca 300'e yakın besteye ve 30 film müziğine imzasını attı.
Türkiye'den ansızın ayrılarak İsveç'e sürgün yıllarında muhtelif işlerde çalışan Livaneli'nin en büyük arzusu bir gün Türkan Şoray ile tanışabilmek ve o zaman Türkiye'de suçlanan kişilerin uğrak yeri hâline gelen İsveç'te bulunan ünlü yazar, gazeteci veya şairlerle karşılaşabilmekti.
Bugüne kadar dört uzun metrajlı film yönetti: "Yer Demir Gök Bakır", "Sis", "Şahmaran" ve "Veda". Valencia Film Festivali'nde "Altın Palmiye" ve 1989'da Montpelier Film Festivali'nde "Altın Antigone" ödüllerine layık görüldü. "Sis", "En İyi Avrupa Film Ödülü"ne aday gösterildi. Sanatçının filmleri Türkiye, ABD, Fransa, Almanya, İsviçre ve Japonya'da gösterime girdi ve BBC, WDR, İspanya, Kanada ve Japon televizyonları gibi birçok televizyon şirketine satıldı.
Ekim 1986'da Cengiz Aytmatov'un daveti üzerine Federico Major, Yaşar Kemal, Arthur Miller ve diğer ünlü sanatçı ve düşünürlerin katıldığı Kırgızistan ve daha sonra Wengen, Granada ve Mexico City'de toplanan Issyk-Kul Forumu'nda yer aldı.
Livaneli; Elia Kazan, Jack Lang, Vanessa Redgrave, Arthur Miller, Mikis Theodorakis gibi ünlü kişilerle birlikte dünya kültürünün ilerlemesi ve dünya sanatlarının gelişmesine katkıda bulunmak üzere çalışmalarda bulundu.
1996 yılında Paris’te merkezi bulunan UNESCO (Birleşmiş Milletlerin Eğitim Kültür Bilim Kurulu) tarafından büyükelçilik verilen sanatçı Livaneli, 1978 yılında yaptığı "Nazım Türküsü" adlı albümde Nâzım Hikmet'in şiirlerinden bestelediği şarkıları bir araya getirdi.
"Arafat'ta Bir Çocuk", "Geçmişten Geleceğe Türküler", "Sis", "Orta Zekalılar Cenneti", "Diktatör ile Palyaço", "Sosyalizm Öldü mü", "Engereğin Gözündeki Kamaşma", "Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm", "Mutluluk", "Leyla'nın Evi", "Sevdalım Hayat", "Son Ada", "Sanat Uzun, Hayat Kısa", "Serenad" veKardeşimin Hikâyesi kitaplarının yazarı olan Livaneli, uluslararası kültür çevrelerinde tanınmakta ve saygı görmektedir.
19 Mayıs 1997 tarihinde, Ankara Hipodrom meydanında verdiği konsere 500.000 kişinin katılmasıyla Türkiye'nin en büyük konserini gerçekleştirme unvanını kazanmıştır.
Siyasi kariyeri
Livaneli, 1994 yerel seçimlerinde, Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na aday oldu. Anavatan Partisi'nin adayı İlhan Kesici, Refah Partisi'nin adayı Recep Tayyip Erdoğan ve Doğru Yol Partisi'nin adayının Bedrettin Dalan olduğu çekişmeli seçim sürecinde oyların %20,30'unu alan Livaneli üçüncü geldi. Erdoğan ise %25,19'luk bir oranla Belediye Başkanı seçildi. Livaneli, 2002 genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden İstanbul milletvekili seçildi. Partinin 13. Olağanüstü Kurultayı'nda yeter sayıda imza bulamadığı için genel başkan adayı olamadı ve parti yönetimini ağır şekilde suçlayarak istifa etti. Livaneli, istifasını açıklarken şunları söyledi:
“ CHP yönetimi, Atatürk'ün laik, devrimci, halkçı, çağdaş ve reformcu çizgisini 21. yüzyıla taşıyamadığı için ülkemizi içinden çıkılması güç bir siyasi karmaşaya sürükledi. Bu büyük tarihsel ve siyasi kaymayı engelleyebilmek ve CHP'yi özündeki devrimci, reformcu ilkelere tekrar kavuşturabilmek için, parti içinde her düzeyde büyük çaba harcadım. Ama ne yazık ki bu çabalar da diğerleri gibi sonuçsuz kaldı. Partideki muhalif fikir ve kişileri yok etme alışkanlığı, bu kurultaydan sonra da bir kıyıma dönüşerek devam ediyor. CHP içinde kalarak mücadele etme yolları artık tükendi. Parti, örneği görülmemiş bir şekilde antidemokratik ve oligarşik bir yapıya dönüştürüldü. „
Kişisel hayatı
Ömer Zülfü Livaneli, Ülker Hanım'la evlidir ve bir kızı vardır. Kızı Aylin Livaneli eğitimi ve yaptığı pek çok işten sonra müzik ile ilgilenmiş ve beş albüm çıkarmıştır. Müziğe ara veren Aylin Livaneli şu an yurt dışında ekonomi üzerine eğitim almaktadır. Yayımlanmış 3 kitabı bulunmaktadır. Livaneli vejetaryendir.
Kitapları
Balıkçı ve Oğlu (2021)
Gökyüzü Herkesindir (2020)
Şapka (2019)
Rüzgârlar Hep Gençtir (2019)
Gölgeler (2018)
Elia ile Yolculuk (2017)
Huzursuzluk (2017)
Konstantiniyye Oteli (2015)
Kardeşimin Hikâyesi (2013)
Edebiyat Mutluluktur (2012)
Harem (2012)
Serenad (2011)
Sanat Uzun Hayat Kısa (2010)
Son Ada (2008)
Sevdalım Hayat
Leyla'nın Evi
Gorbaçov'la Devrim Üstüne Konuşmalar
Mutluluk (2002)
Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm
Livaneli Besteleri
Engereğin Gözü
Sosyalizm Öldü Mü?
Diktatör ile Palyaço
Türkiye Orta Zekalılar Cenneti
Sis
Dünya Değişirken
Geçmişten Geleceğe Türküler
Arafat'ta Bir Çocuk
Diskografi
Chants Révolutionnaires Turcs - 1973
Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz - 1975
Merhaba - 1977
Nazım Türküsü - 1978
The Bus (OST) - 1978
Alamanya Beyleri - 1979
Atlının Türküsü - 1979
Günlerimiz – 1980
İnce Memet Türküsü – 1980
Maria Farandouri Livaneli Söylüyor – 1982
Yol (Soundtrack) – 1983
Eine Auswahl – 1983
Ada – 1983
İstanbul Konseri (Concert) – 1984
Güneş Topla Benim İçin – 1985
Livaneli / 10 Yılın Ezgisi – 1986
Zor Yıllar – 1986
Hoşgeldin Bebek – 1986
Gökyüzü Herkesindir – 1987
Soundtracks – 1988
Crossroads (New Age) – 1990
Saat 4 Yoksun – 1993
Neylersin – 1995
Yangın Yeri – 1996
Janus (Symphonic Poems) – 1996
Livaneli & Theodorakis : Together – 1997
Efsane Konserler – 1997
Nefesim Nefesine – 1998
New Age Rhapsody, London Symphony Orchestra Plays Livaneli – 1999
Unutulmayanlar – 1999
İlk Türküler – 2001
Hayata Dair – 2005
Veda Film Müzikleri – 2010
Gökkuşağı Gönder Bana – 2013
Livaneli 50. Yıl "Bir Kuşaktan Bir Kuşağa" – 2016
Ödülleri
1987 San Sebastián Uluslararası Film Festivali OCIC Odülü Yer Demir Gök Bakır Kazandı
Cannes Film Festivali Un Certain Regard Aday
1989 Valensiya Akdeniz Sineması Festivali Altın Palmiye Sis Kazandı
Montpellier Akdeniz Film Festivali Altın Antigone Kazandı
Avrupa Film Festivali En İyi Film Aday
Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi İkinci Film Kazandı
2000 Antalya Altın Portakal Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülü Kazandı
2007 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Müzik Mutluluk Kazandı
Sinema Yazarları Derneği Türk Sineması Ödülleri Kazandı
2008 Yeşilçam Ödülleri Kazandı
Ankara Uluslararası Film Festivali Kazandı
2019 Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülü Kazandı
Edebiyat
1997 Balkan Edebiyat Ödülü Engereğin Gözündeki Kamaşma Kazandı
2001 Yunus Nadi Roman Ödülü Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm Kazandı
2006 Barnes & Noble Yeni Büyük Yazarları Keşif Ödülü Mutluluk Kazandı
2009 Orhan Kemal Roman Armağanı Son Ada Kazandı
2015 Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü Kazandı
2020 Kartal Edebiyat Günleri Onur Ödülü Kazandı
Diğer
1999 Premio Tenco Ödülü Kazandı
2005 Soranos Dostluk Ödülü Kazandı
2005 Mikis Theodorakis Ödülü Kazandı
2011 18. Kral Müzik Ödülleri - Yaşam Boyu Onur Ödülü Kazandı
2019 26. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali - Altın Koza Yaşam Boyu Onur Ödülü Kazandı
